Do có quyền trriệu tập các cơ quan đến điều trần, kiểm tra ngân sách, kiểm
soát túi tiền của CIA và có khả năng tập trung sự chú ý của công chúng vào
những buổi điều trần công khai, Quốc hội vẫn là người giám sát có tiềm
năng mạnh nhất đối với công tác tình báo trong thời kỳ sau chiến tranh
lạnh. Tuy nhiên, khả năng tiềm tàng ấy lại tuỳ thuộc vào chỗ liệu các nhà
lập pháp có ý chí để thực hiện các nhiệm vụ tối quan trọng đó hay không.
Và cho đến nay, ý chí đó lại lúc nhiểù, lúc ít ( Johnson 1996 ).
Kết luận
Người ta có thể dự kiến rằng sự sụp đổ của một quốc gia đồ sộ như Liên
Xô sẽ gây những thay đổi to lớn ở những nơi khác trên thế giới, thậm chí cả
trong chính quyền Hoa Kỳ, đối thủ chủ yếu của nó. Thực tế, sự kiện đáng
kinh ngạc đó đã tạo ra một số động lực thay đổi cho CIA.
Đáp ứng với thời kỳ mới, CIA đã xây dựng một số chính sách mới, giảm
bớt việc tập trung vào tình báo kỹ thuật đồng thời từng bước tăng nguồn
lực cho việc phát triển hơn nữa mạng lưới đIệp viên ở những khu vực ngoài
Liên Xô (cũ). Phần lớn của hai hệ thống thu thập tin tức tình báo kỹ thuật
và tình báo gián đIệp bây giờ đang được chuyển hướng sang những mục
tiêu mà trước đây bị coi nhẹ ở thế giới đang phát triển (đặc biệt là các nước
nhỏ không thân thiện đang ấp ủ những tham vọng quân sự) và không qua
tập trung vào các nước cộng hoà thuộc Liên Xô trước đây, những nước này
hiện nay đã công khai và cởi mở khiến việc theo dõi một cách bí mật trở
thành ít cần thiết hơn.
Hơn nữa, CIA đã bắt đầu quan tâm đến việc phân tích nhiều hơn là hoạt
động ngầm một thắng lợi của những nhà tư duy đối với những tay bắt rắn
(tiếng lóng có từ thời chiến tranh Việt Nam để chỉ những sĩ quan lực lượng
bán quân sự bò lết trong rừng và càn quét các làng). CIA cũng bắt đầu tập
trung chú ý cải tiến việc phối hợp các hoạt động của mình với các cơ quan
bạn. Sáng kiến này một phần nhằm tiết kiệm chi phí trong hoàn cảnh có
khó khăn về tài chính; nhưng đIũu quan trong hơn là nó đã phản ánh kỹ
năng của John Deutch trong việc nâng cao quyền lực của GIám đốc CIA và
nhận thức của nhiều người (bắt nguồn từ những hoạt động tình báo yếu
kém trong chiến tranh Vùng Vịnh và Somali) cho rằng cộng đồng tình báo
