Dưới bức thứ nhất đề "So bist du rem" (thế này là sạch) còn dưới bức thứ
hai đề "So gehst du ein" (thế này đời tàn); thấp hơn nữa là một dòng chữ
tiếng Pháp đáng nghi ngờ được viết theo kiểu Gô tích "La propreté, c'est la
santé"
Ngự trên bức tường đối diện là một con chấy khổng lồ màu trắng, đỏ và đen
với dòng chữ: “Eine Laus, dein Tod" (một con chấy là ngươi chết), và hai
câu thơ ứng tác: "Nach dem Abort, vor dem ESSen Hănde vvaschen, nicht
vergeSSen." (Sau vệ sinh, trước khi ăn, nhớ rửa tay, chứ đừng quên).
Trong nhiều tuần liền tôi coi những lời cảnh báo về vấn đề vệ sinh ấy như
các ví dụ điển hình cho tính hài hước Giéc-manh, kiểu như trò đùa về cái tä
mà chúng tôi phải nghe lúc nhập Lager. Nhưng rồi tôi hiểu rằng những tác
giả vô danh kia có thể là vô tình nhưng đã tiến đến rất gần vài sự thật quan
trọng. Ở cái chốn này, tắm rửa hằng ngày bằng thứ nước đục lờ trong cái
bồn dơ dáy hoàn toàn không có ích gì cho vệ sinh thân thể và cho sức khỏe,
nhưng lại cần thiết như một cách giúp ta sống sót về mặt tinh thần.
Tôi phải thú nhận rằng chỉ sau một tuần trong tù, tôi đã mất đi bản năng tắm
rửa. Tôi chỉ lượn qua buồng tắm, và kìa, Steinlauf, người bạn trạc ngũ tuần
của tôi, ngực đổ trần đang kỳ cọ cổ và vai, không sạch ra nhiều (vì không có
xà phòng) nhưng anh kỳ rất manh. Steinlauf nhìn thấy tôi, anh chào rồi
không dài dòng gì hỏi luôn sao tôi không rửa ráy. Sao tôi lại phải rửa ráv cơ
chứ? Liệu tôi có đỡ hơn được chút nào so với như thế này không? Có ai yêu
quý tôi hơn không? Tôi có sống được thêm giờ nào, ngày nào không? Sống
ít đi là đằng khác, vì rửa ráy cũng là việc, một sự phí phạm năng lượng và
hơi ấm. Chẳng lẽ Steinlauf không biết là chỉ sau nửa giờ vác than thì tôi và
anh ta cùng chẳng khác gì nhau sao? Càng nghĩ tôi chỉ càng thấy rửa mặt
mũi trong hoàn cảnh của bọn tôi bây giờ chỉ là một hành động ngu ngốc,
thậm chí là phù phiếm: một thói quen máy móc, hay tệ hơn là một sự lặp lại
đáng buồn nghi thức đã mai một. Tất cả chúng tôi rồi sẽ chết, chúng tôi đang
chuẩn bị chết: nếu như còn mười phút từ khi thức dậy đến khi đi làm, tôi
muốn để làm việc khác, để thu mình lại, hay chỉ đơn thuần ngắm trời và
