vấy hãm, từng giấy từng phút đều sẵn sàng co mình để tự vệ. Tôi nằm mơ,
cảm thấy như mình đang ngủ ngoài đường, ngủ trên cầu, vắt qua một cái cửa
nơi rất nhiều người khác đi qua đi . Và rồi chuông báo thức vang lên, trời ơi
sao mà nhanh thế.
Toàn lán rung chuyển đến tận móng, đèn bật lên, mọi người quanh tôi đột
nhiên hối hả hoạt động như phát cuồng: giũ chăn làm tung lên từng đám
mấy bụi hôi hám, xỏ quần áo một cách vội vä cuống quýt, lao ra cái giá lạnh
bên ngoài khi mới chỉ ăn vận xong một nửa, đổ xô về phía nhà xí và nhà
tắm; để tiết kiệm thời gian nhiều người còn vừa chạy vừa tiểu như súc vật.
Vì trong vòng năm phút nữa sẽ bắt đầu phát bánh, cái thứ bánh-Brot- Broid-
chleb-pain-lechem-kenyér, cái cục màu xám thần thánh ở trong tay người
khác thì có vẻ to khủng khiếp còn trong tay mình lại nhỏ đến phát khóc. Đó
là cái ảo giác ngày nào cũng có và rồi thì rốt cuộc ta cũng quen: nhưng lúc
khởi đầu nhiều người trong chúng tôi sau nhiều cuộc tranh cäi tay đôi dài
dòng về sự rủi ro rõ rệt và liên tục của mình và về sự may mắn trơ trẽn của
những người khác đã không thể cưỡng lại việc đổi bánh mì cho nhau, để rồi
ảo tưởng quay ngược lại khiến tất cả đều thất vọng và chán nản.
Bánh mì còn là tiền của chúng tôi: trong vòng vài phút giữa lúc nhận bánh
và ăn bánh Block ồn lên những tiếng gọi nhau tranh cäi và ẩu đả. Đó là lúc
những người cho vay bánh mì hôm qua tranh thủ cái thời gian ngắn ngủi con
nợ có thứ trả để đòi thanh toán. Còn sau đó là bắt đầu một khoảng yên tĩnh,
nhiều người tranh thủ quay lại nhà vệ sinh đổ hút nửa điếu thuốc hoặc quay
lại nhà tắm tắm lại cho tử tế.
Nhà tắm là một nơi không hấp dẫn gì. Đèn tối, trống gió, sàn gạch thì phủ
một lớp bùn; nước có vị rất kinh không uống được và thường xuyên bị mất
đến hàng giờ. Tường phủ đầy những bức vẽ giáo huấn kỳ cục: chẳng hạn
hình một Häftling ngoan ngoän, để trần đến thắt lưng đang cần cù xoa xà
phòng lên cái sọ râu tóc cạo nhẵn thín; và Häftling xấu, với cái mũi đặc dân
Xê mít, màu da xanh xao, xộc xệch trong bộ quần áo đầy vết bẩn, mũ đội
nguyên trên đầu đang thận trọng nhúng một ngón tay vào nước trong bồn.
