Sự xấc xược của họ không hề làm cho cô sợ mà chí khiến cô giận dữ và
làm vẩn đục niềm vui quay về quê hương của cô. Cô thú nhận ngay ra lý do
của sự thay đổi ấy: phong tục cổ truyền từ thời cha cô đã chết rồi, nền văn
minh như một cơn gió độc bỗng ập đến quất ngã cả một dân tộc giản dị và
hoang dã.
Nhìn qua cửa vén lên của một lều vải cô thấy những bộ mặt hung dữ
ngồi phệt xuống đất quây thành vòng tròn. Ngay bên cạnh là một đống
những chai rượu đã vỡ đủ để tưởng tượng ra sự chơi bời phóng đãng của
đêm hôm trước. Một gã da trắng trông ranh mãnh và xảo quyệt đang chia
bài, trong lúc đó những con bạc đang đặt ra từng xấp tiền và vàng.
Gần đó là tiếng kêu ro ro của bánh xe quay xổ số. Những người Anh-
điêng, cả đàn ông lẫn đàn bà ngây ngô đem cả đồng lương khó nhọc mới
kiếm ra được để đổi lấy những đô rởm thưởng cho người trúng số. Từ một
vài mái lều nổi lên những điệp khúc choe chóe của loại máy hát rẻ tiền.
Một bà lão ngồi sưởi nắng trước lều, đang tước vỏ một cành dương liễu,
bỗng ngẩng đầu và reo lên:
- Hi-Hi! Tè-nat Hi Hi! Bà già tuy móm mém chẳng còn chiếc răng nào
nhưng vẫn phát được rõ mấy tiếng ấy.
Nghe mấy tiếng đó, Phrôna chợt giật mình. Tê-nat Hi Hi! Con bé hay
cười! Đó là tên cô xưa kia, từ thời xa xưa khi cô sống với những người
Anh-điêng! Cô bước lại phía bà lão.
- Vậy là cháu không nhận ra ta nữa ư, Tê-nat Hi Hi! Mắt cháu vẫn sáng
và trẻ con như ngày xưa. Nê-pô-da này không quên cháu đâu!
- Bà nói sao! Chính là bà Nê-pô-da ư? Phrôna cũng reo lên, hơi ngập
ngừng một chút vì đã bao nhiêu năm cô không nói tiếng của người Anh-
điêng.
