ông, thì câu chuyện, tôi sắp kể cho bạn sau đây, mang đầy đủ
tánh chất căn bản của người Pháp nên có một giá trị giảo dục
rất cao.
Tôi đặt cho câu chuyện ấy cái nhan đề là “Thực và giả”. Đó là
nhan đề tôi mượn ở một tác phẩm triết học tôi xem như là một
tác phẩm quan trọng bậc nhất mà nước tôi - đúng hay sai - đã
sản xuất trong thế kỷ thứ XIX. Đó là một tập luận thuyết chắc
nịch nhưng đầy khích lệ, viết với một thứ Anh văn điêu luyện,
nhuốm đầy màu sắc châm biếm diễu cợt; và dù một độc giả
không chuyên về triết lý có thể không nhận ra được những lý
luận quá tế nhị của tác phẩm cũng vẫn có cảm giác rợn ngợp
như đang đi trên dây tư tưởng qua một vực thẳm siêu hình, và
khi đọc xong xếp sách lại, ông ta có cảm tưởng yên lành vô sự
rằng đi dây cũng chả ghê gớm cóc khô gì cả. Mượn nhan đề của
một tác phẩm tiếng tăm như vậy, tôi không viện dẫn lý lo gì để
tự bào chữa, ngoài lý do là nhan đề ấy thích hợp lạ lùng cho câu
chuyện của tôi.
***
Tuy bạn chỉ có thể liệt cô Lisetle vào hạng triết gia trong cái
nghĩa thông thường là tất cả mỗi chúng ta đều là triết gia,
nhưng cô đã xử dụng tư tưởng trong những vấn đề sinh sống
hàng ngày một cách lão luyện; trực giác của cô về thực tại quá
mạnh mẽ và sự yêu chuộng của cô về hiện tượng, hay nói một
cách nôm na, về hình thức, quá thuần thục đến nỗi cô có thể tự
hào đã thiết lập được sự dung hòa giữa những điều không thể
dung hòa mà các triết gia từ bao thế kỷ nay đều làm mục tiêu
hướng tiến. Lisette là một cô gái Pháp. Mỗi ngày cô bỏ ra nhiều
thì giờ để làm cái việc mặc vào, cởi ra những bộ y phục kiểu
mẫu ở một tiệm may sang trọng nhất Paris, một công việc thích
thú đối với một thiếu nữ ý thức rõ ràng mình có một hình dáng
yêu kiều đẹp đẽ. Nói một cách vắn tắt hơn, nàng là một cô gái
làm kiểu mẫu ở tiệm may. Thàn hình nàng cao lớn đủ để có thể
