biệt, và dưới đèn trăng, hai người vui chuốc rượu hồng, say sưa quá cùng
ôm nhau ngủ.
Những ngày xưa…
Yên Thế mịt mù khói đạn: Đề Thám hưng binh chống lại với quân Pháp,
với Lê Hoan.
Rừng cháy, cây khô, núi vỡ, thôn dân nheo nhóc. Cô Tú Liễu hãi hùng
thu xếp áo quần, tiền bạc, ép chồng xa lánh cảnh binh đao, nhưng thầy Tú
Chu, tuy sức nhà nho không buộc nổi chân gà, song dòng máu anh hùng
của trai Yên Thế không cho thầy yếu hèn trốn lẩn như một kẻ tầm thường
nhi nữ. Thầy nhất định ở lại để một là làm mưu sĩ cho Đề Thám, hai là, nếu
không đắc dụng, thầy sẽ ung dung nằm nhìn tên đạn mà ngâm thơ đọc phú.
Một thời gian, cuộc chiến bỗng nhiên ngừng lại, người ta không biết
quân Pháp đành tạm khoanh tay tìm chiến lược, hay “con Hùm Yên Thế”
tạm nghỉ ngơi nuôi sức để vồ mồi?
Tuy nhiên, cô Tú Liễu vẫn lo ngay ngáy, cô hết lời lạy van ép chồng đi
lánh nạn, hết lời van lạy mãi, suốt ngày nước mắt chảy đầm đìa, thầy Tú
đành chịu mềm lòng, rồi chẳng thể đừng… - một đêm sâu, hai cái bóng
người in lờ mờ trên bóng núi, chạy trên một bãi đất rộng mênh mông, lau
trắng xóa rít xào xào trong gió lạnh…
Những ngày xưa…
Các đấng anh hùng đã hóa người thiên cổ, muôn triệu vong hồn chiến sĩ
đã tan trong khoảng trời bình trị, muôn triệu bộ xương chiến sĩ đã bị đè nát
tiêu mòn dưới chân móng những tòa nhà gạch nguy nga, tiêu mòn dưới
những con đường trải nhựa ồn ào qua lại những xe cộ tân thời, những gót
giày da của một giống người vong quốc.
“Hỡi những người đã chết vì đất nước, đã chết vì ta!
“Hỡi những người tử sĩ mà tên tuổi còn ghi lại lờ mờ trên trang sử ký,
hoặc không ghi lại chút gì, hãy nằm yên, nằm yên! Dưới vỉa cống kia, hằng
ngày anh phu rác, biết đâu, đã đưa bao nhát chổi lên những bộ đầu lâu trắng
của mấy vị anh hùng nào đó. Dưới con đường trong một phố nhiều ánh
