Người con trai lớn được bà cố nai lưng kiếm cho ăn học bảy, tám năm.
Bà thầm mong con sẽ đỗ lấy mảnh bằng, đi làm cho nhà nước để bà bõ
công mồ hôi nước mắt. Không ngờ, một hôm bà được tin con trai bà bị bắt,
rồi cách ít lâu bị kết án đầy ra Côn Đảo vì tội làm chính trị. Bà kêu đất, gọi
trời, khóc gần lòa mắt, mê loạn tựa người điên.
Ông Tú thì trái lại. Nghe bà gào khóc báo tin dữ đó, ông thản nhiên vuốt
râu, ngửa mặt lên cười. Ông rung đùi ngâm bài thơ Chính khí, uống cạn
luôn ba hồ rượu, và đặt tay lên vai bà, vui vẻ nói:
- Có thế mới là con trai Yên Thế! Có thế mới là con ta!
Những canh khuya, ho nhiều không ngủ được, ông Tú thường trở dậy ra
sân đứng ngắm sao mờ lẩn trong mây, nghe lá rụng chạy xiết mặt thềm rêu,
ông Tú lại cau mày thương xót đứa con trai chí lớn, không biết còn sống
hay bị lao mà người ta ném xác xuống biển khơi rồi. Gió khuya thổi phất
phơ chòm râu bạc, ông Tú trầm ngâm giơ tay áo rộng lau đôi mắt ướt, thở
dài.
Sáu năm rồi, người con trai ấy mất tích. Ông Tú dần dần sức yếu, ít khi
ngâm thơ uống rượu, gây lư trầm hãm ấm trà thơm hay ra vườn thăm hoa,
sửa cảnh, suốt ngày đêm ông chỉ nằm trong màn.
Bà Tú lại càng khó nhọc, kiếm được đồng nào dùng thuốc thang cho
chồng hết. Có lần bà cùng Nhung, cô con gái, đành ăn cháo để nhường cơm
cho ông Tú.
Nhung đã mười lăm tuổi, xinh đẹp hệt như bà hồi trẻ, giống bà từ giọng
nói, dáng đi. Nhung học được nghề thêu thùa rất khéo. Thấy cảnh nhà túng
quẫn, mẹ làm vất vả, Nhung xin cha mẹ cho đi kiếm việc để giúp đỡ thêm
đôi chút. Khi biết Nhung khâu thuê cho một nhà Tây, ông Tú tức giận kêu
trời, cấm không cho con gái đi làm nữa. Bà Tú van lạy mãi, hết lẽ giãi bày
cảnh khó của gia đình ông Tú mới buộc lòng mặc Nhung đi làm việc,
nhưng từ đó ông không muốn nhìn đến mặt Nhung, vì ông yên trí rằng con
gái mình một khi đã làm nghề khâu đầm tại một nhà Tây như thế thì giữ
sao cho được vẹn toàn với chủ, với bếp, với bồi. Ông tủi nhục thở dài sườn
sượt, rồi ông mang bệnh nặng.
