CÔ GÁI THÀNH ROME - Trang 427

người đọc. Astarita, Giacomo, Sonzogno, ba người đàn ông liên quan nhiều
tới quãng đời giang hồ của Adriana là cả ba thế giới khác biệt. Ở Astarita,
tình yêu chung sống với sự tàn nhẫn, cái nọ truyền say mê cho cái kia. Là
một quan chức cảnh sát hắn có một thích thú kỳ lạ là hỏi Adriana chuyện
làm tình tỉ mỉ như hỏi cung. Và ở sở cảnh sát mỗi khi phạm nhân phải thú
tội, hắn lại có một khoái cảm thể xác như khi chiếm được một người đàn
bà. Hắn thích lợi dụng chỗ yếu của phạm nhân để vô hiệu hóa họ suốt đời,
và chỗ thất thế của người đàn bà để cưỡng đoạt họ. Thế nhưng hắn lại là kẻ
si tình. Hắn yêu Adriana thành kính, cố nhiên thành kính kiểu cảnh sát. Hắn
không có hạnh phúc, suốt đời hắn thiếu hạnh phúc không phải do hoàn
cảnh bên ngoài, mà do chính bản thân tính cách của hắn.
Chàng thanh niên Giacomo muốn thành một nhà cách mạng nhưng không
có bản lĩnh cách mạng, sống như một kẻ đóng vai cao thượng. Adriana đã
yêu cái vai hắn đóng nên không được yêu lại. Khi không đóng vai nữa, thì
lại lao vào Adriana như thú vật. Con người này không thể sống được vì
những mâu thuẫn gay gắt giữa cái ước mơ cao cả và cái thực tại thấp hèn
trong bản thân hắn. Hắn là con người đáng thương hơn đáng ghét: khinh bỉ
cái tầm thường nhưng lại không đủ sức để cao thượng, hắn đã chọn cái chết
để đoạn tuyệt cái thấp hèn. Và đến lúc chết, gương mặt hắn mới có cái vẻ
bình thản của kẻ tìm thấy mình.
Sonzogno, tên sát nhân tàn bạo, sức lực vô biên nhưng lại thèm được yêu
thương. Moravia rất chú ý đến phép biện chứng của tâm hồn, nhân vật nào
của ông cũng phong phú trong tính cách và đầy bất ngờ trong hành vi,
nhưng bao giờ cũng hợp lý.
*
* *
Tiểu thuyết Cô gái thành Rome được thể hiện qua lời kể của một cô gái
điếm, nó khó tránh khỏi những chi tiết có tính chất nghề nghiệp của cô,
nhất là tác giả muốn từ đó để phân tích thấu đáo về tâm lý, kể cả tâm lý tình
dục. Điều chúng ta quan tâm là lòng thương yêu độ lượng và những chiêm
nghiệm việc đời sâu sắc của tác giả. A, Moravia đề nghị với chúng ta cách
nhìn nhận, lý giải cái cao cả lẫn cái thấp hèn của con người. Ông đã ký thác