thường: “Làn gió thổi hây hây/ Em nghe tà áo bay/ Em tìm hơi chàng thở/
Chàng ôi, chàng có hay?”.
Mẹ tôi đã già rồi nhưng bà vẫn nhớ như in ngày về quê chồng. Thuở
cưới nhau trong kháng chiến, chỉ là quần đen, áo cộc tay như mọi thiếu nữ
ngày đó. Rồi đất nước chia cắt, mãi đến lúc ngoài bảy mươi xuân, mẹ mới
có dịp về quê chồng. Về lúc chồng đã mất, về với cảm giác cô dâu về nhà
chồng nên không thể không mặc chiếc áo dài. Nhìn hình ảnh: “Mẹ bần
thần đứng lại/ Vân vê vạt áo dài/ Nhìn xuống đôi guốc mộc/ Mòn vẹt gót
chân chai”, tôi như nhìn thấy ở đấy chân dung của người thiếu nữ thuở vẫn
còn xuân sắc. Kỳ lạ chưa, tự bản thân chiếc áo dài có thể “trẻ hóa” lại diện
mạo, dù người đó đã bước sang tuổi “xưa nay hiếm”.
Tôi không phải là nhà điều tra xã hội học nhưng tôi biết rằng, có
những nữ sinh thời tiểu học nghịch ngợm như “con yêu bánh nậm” nhưng
lên trung học lại dịu dàng hẳn. Hỏi tại cớ làm sao? Nhiều cô thỏ thẻ “niêm
hoa vi tiếu” mà rằng: “Mặc áo dài thì không thể đi đứng nghênh ngang như
trước”. Thì ra thế, hai vạt áo uyển chuyển nhẹ nhàng đã khiến tự người ta
phải ý thức hơn trong hành xử. Đó không phải “quyền lực” của áo dài là gì?
Cần nói thêm rằng, mặc áo dài là một sinh hoạt bình thường trong đời
sống. Ai cũng có thể mặc, dù vóc dáng “như cánh vạc bay” hoặc “quá khổ”
cũng thấy phù hợp bởi áo dài “hóa giải” một cách hợp lý. Không phải ngẫu
nhiên trong ký ức của nhiều người vẫn còn nhớ như in hình ảnh phụ nữ
mặc áo dài ra phố. Có thể đó là cô bán cá, bán rau, bà bán tạp hóa ngoài
chợ, chị bán chè gánh hàng bán rong... chứ nào phải áo dài là riêng của
những hội hè, hội nghị. Điều này có nghĩa, trang phục ấy phù hợp cho mọi
hoàn cảnh, cho mỗi “giai tầng” giàu nghèo khác nhau. Hình ảnh thân thiện
đó đã từng có, rồi một thời lại mất đi. Chẳng hề gì, “ăn theo thuở, ở theo
thời”. Giờ đây, tà áo dài đã bắt đầu xuất hiện trở lại như một lẽ tự nhiên
trong việc làm đẹp.
Cái đẹp là gì nhỉ? Khó có thể có câu định nghĩa hợp ý với cả thảy mọi
người, nhưng chỉ trong lĩnh vực thời trang, tôi nghĩ rằng, một khi ăn mặc
thế nào mà cảm thấy mình ý tứ hơn, dịu dàng hơn và cũng dễ tạo ra thiện
cảm, đó chính là đẹp. Với phụ nữ, sự trở lại của chiếc áo dài truyền thống,
