thuộc địa, đòi tự do dân chủ lúc bấy giờ chỉ là những “khẩu hiệu thấp” so
với lí tưởng của cách mạng tư sản dân chủ, phải chăng ông chưa thoả mãn
với hiện tình dân chủ? Cách mạng cần mặt trận như một chính sách để đạt
đến một độc tôn tuyệt đối hay lấy đó để mưu cầu hạnh phúc cho cả khối
thống nhất, nghĩa là con người vừa đủ ăn đủ mặc, vừa được lựa chọn tư
tưởng của mình, hành động trong khuôn khổ pháp luật?
Đấu tranh với thực dân và bộ máy cai trị bằng nhiều hình thức, Mặt
trận Dân chủ không quên xông cả vào nghị trường. Ở miền Trung, đại biểu
Phan Thanh, người của đảng Xã hội trúng vào viện Dân biểu. Ngoài Bắc,
ông cộng sản Khuất Duy Tiến đoạt phiếu rất cao rồi bị chính quyền gạt đi
với “mánh” rằng lý trưởng địa phương đã chứng nhận phi pháp cho Tiến.
Kể thì rộn rịp, sôi nổi vô cùng, các hoạt động của một thời “chưa bao giờ
được tự do như thế”, có lẽ vậy. Nhưng không gì vĩ đại bằng cuộc mít tinh kỉ
niệm ngày Quốc tế Lao động 1 - 5 - 1938 tại trường Đấu Xảo Hà Nội, nay
là Cung Văn hóa Lao động hữu nghị Việt Xô.
Họ (chi nhánh đảng Xã hội - TC) đứng ra xin phép bọn thống trị Pháp
và dựa vào ta (nhóm Tin tức) vì ta có quần chúng. Ta cũng dùng áp lực
quần chúng để đẩy họ tiến lên từng bước. Mới đầu vì bọn thống trị đe doạ,
họ muốn làm chiếu lệ, hạn chế số người tham gia cũng như số người phát
biểu ý kiến. Nhất là, họ không muốn cho có tiếng nói của người cộng sản.
Thế nhưng các đoàn thể công nhân, nông dân, thanh niên, phụ nữ, tiểu
thương... đều đòi có được các đại biểu lên nói. Họ phải nhượng bộ. Rồi
những đoàn thể kia lại đòi có tiếng nói của nhóm đại diện cho họ là nhóm
Tin tức, Caput cuối cùng phải nghe, nhưng lại ghép đại biểu báo Tin tức
chung vào với đoàn Thanh niên. Về diễn văn, họ đòi phải đưa cho họ, nghĩa
là cho bọn thống trị, duyệt trước, nhưng đến lúc nói, ta nói thêm vào rất
nhiều. Về tổ chức, họ phải thi hành mệnh lệnh của bọn thống trị là cấm
không cho được tụ tập và biểu tình ngoài đường, mà mọi người chỉ kéo đến
làm mít tinh ở trong phạm vi trường Đấu Xảo. Khi làm mít tinh, quần
chúng không được dùng cờ biển, không được hát Quốc tế ca, mà chỉ hát bài
