CÕI NGƯỜI
Trần Chiến
www.dtv-ebook.com
Suối Reo
Vụ tuyệt thực 12 ngày đêm có thể coi là một thất bại của tù chính trị,
nòng cốt là cộng sản, trước kẻ cai trị. Thất bại là phải. Mình định làm reo,
không ăn, vẫn ở trên trại, thì nó cắt cả uống, lèn xuống hầm tối quá cá hộp.
Cousseau hành động quá nhanh, cờ vừa bầy nó đã ra đòn tàn độc. Nghĩ
cũng đau. Và người ngợm, lên trại trên rồi cả tháng mới lại sức.
Nhưng đêm dài, thức rồi cũng thêm lắm thứ hay. Cái tình người, sự
đoàn kết được thắt lại, chả phải chỉ trong đám cộng sản. Qua thử thách biết
anh nào có thể tin cậy, anh nào phải cảnh giác. Lính tráng, đám dân dưới
phố, không hẳn như Cousseau trông đợi, nể tù ra mặt, cho khi quả nhót khi
cuộn chỉ. Và cuộc tuyệt thực, dù có thế nào, cũng chỉ là một khấc trong
cuộc đời còn rất dài. Ta tổ chức cái nhà của những đứa xa nhà theo ý ta,
được lắm chứ.
Đầu 1940, vừa xấp ngửa lên Sơn La thì Tết xịch đến. Chiều ba mươi
đi làm về, được ăn cơm tẻ mát ruột (trong năm toàn ăn gạo nếp nương),
uống rượu men lá. Tù chế ra một thứ “tiền”, đánh bài bao nhiêu cũng
không “thủng túi”. Hoa tươi không hiếm, đào phai nhẹ nhõm, mận trắng chi
chít “bấu” trên cành rất mạnh mẽ. Và thơ, cái thứ họ trồng được, ngoài đời
lo kiếm ăn, tranh đấu, giờ ngồi rồi tha hồ bò ra. Đêm ba mươi, nghe tiếng
pháo dưới phố nổ ran, tù nhỏm dậy chuyện trò. Liệu đọc một bài thơ “chúc
Tết những thằng mất Tết” là đừng đái ra máu, được hoan nghênh lắm.
Văn nghệ lu bù. Trần Đình Long, vốn là trưởng một đoàn kịch ngoài
đời, đến là lắm sáng kiến. Diễn kịch, hát ả đào, thi thơ, câu đối rộn rịp, lính
tráng cũng xúm vào xem. Xuân Thủy nhỏ nhắn, trắng trẻo được lựa đóng
