Chính quyền thì có rồi. Nhưng lại bao nhiêu cái khó đặt ra, thách thức
những người chưa có quyền lực thực sự. Quân Tưởng, được Đồng minh uỷ
nhiệm, giải giáp lực lượng Nhật ở ngoài Bắc. “Chân phù” đi vào kéo theo
bao nhiêu dân binh nhũng nhiễu. Nào lương thảo, chỗ ở, lại còn tiền bạc,
thuốc phiện, gái. Ngay trong tháng Chín, tháng độc lập, mà quân Anh - ác
cái, cũng là Đồng minh - đã gây hấn trong Nam Bộ. Rồi quân Tưởng dần
dần rút ra, Pháp tràn vào. Dù là Sainteny ôn hòa hay d’ Argenlieu hiếu
chiến, tư tưởng thực dân vẫn còn đó. Chả làm gì có chuyện họ không còn
muốn làm chủ lại Đông Dương. Ngay Cộng sản Pháp có người còn muốn
d’Argenlieu đánh mạnh đi để giương cao ngọn cờ nước Pháp.
Hơn bao giờ hết, chắc hẳn trong những ngày này, Hồ Chí Minh phải
luôn nghĩ đến câu nói nổi tiếng “Giành chính quyền đã khó, giữ chính
quyền còn khó hơn”. Khôn khéo, tránh manh động, Ông Cụ đã lèo lái được
con thuyền mỏng manh vượt những thác ghềnh hiểm nghèo nhất.
Điều cần nhất lúc này là sự ổn định. Có hòa bình thì mới có ổn định.
Mà các lực lượng Anh, Pháp, Tàu Tưởng thi nhau gây hấn. Có chính quyền
rồi mà ngày nào súng cũng nổ, quân Pháp bắn vào bộ đội Việt Minh ở Hải
Phòng, Hà Nội…, cướp bóc, hiếp chóc dân lành. Lực lượng vũ trang có
trong tay mà cứ phải án binh bất động, nín thở chịu đựng. “Hòa bình” mà
không khí ngột ngạt, căng thẳng không thể tả. Nhưng phải có hòa bình, dù
chỉ là “duy trì” nó, để đạt được sự công nhận của các nhà nước, phe phái
trên thế giới. Trung Cộng còn đang đối phó với Tưởng Giới Thạch, Staline
thành kiến với Nguyễn Ái Quốc, tổng thống Mỹ lơ lá thư Cụ gửi đi. Và dù
sao, tính đến nước cùng, trở lại với chiến tranh, thì Việt Minh phải chuẩn bị
chiến khu, xây dựng lực lượng. Chưa sẵn sàng thì chưa trở lại chiến tranh
được. Phải có thời gian chuẩn bị chứ.
Hồ Chí Minh thực hiện sách lược “Câu Tiễn” đó bằng Hiệp định Sơ
bộ, đồng ý “Việt Nam là một quốc gia có chủ quyền nằm trong Liên hiệp
Pháp”. Đi Fontainnebleau đàm phán trong một thế không “thượng phong”
