năng” của Đảng (phát biểu trong đại hội Đảng). Những ý kiến không được
thu nhận, tôi càng phẫn uất...
Đối với những người phụ trách lớp chỉnh Đảng, Trần Huy Liệu là một
trường hợp đặc biệt, tuy không hẳn là quan trọng quá. Mất cán bộ là điều
không ai muốn. Người ấy đã thành khẩn bộc lộ một cách sâu sắc, có suy
xét, lý giải - chứ chả phải chỉ trình bầy- vấn đề của mình, thì đối thoại, cởi
gỡ từng “nút” là chuyện cần. Liệu làm việc liên tục với Hoàng Quốc Việt,
Lê Duẩn, Lê Văn Lương, và cố vấn họ Mã trong đoàn cố vấn Trung Quốc
tại lớp học. Có những điểm yếu, Liệu đã nhận thì họ góp ý thêm, yêu cầu
tìm ra “gốc rễ” để khắc phục hoàn toàn. Cũng có những điểm ông nhất định
“rằng không sai” thì đành để vậy. “Nhận thức là một quá trình” kia mà; đối
với một trí thức càng không nên đơn giản, kiểu mệnh lệnh đơn thuần. Điều
chủ yếu là giữa lãnh đạo và “đối tượng phê bình” đã có sự cởi mở giữa
những người đồng chí. Thấy “đồng chí già” gầy yếu, phong phanh, Mã cố
vấn tặng ông chiếc áo khoác dạ, thứ cực kì xa xỉ thời đó.
Noel năm 1952, lớp chỉnh Đảng tổ chức cưới tập đoàn cho bốn đôi
học viên. Sau lời khai mạc, một uỷ viên trung ương lên căn dặn, đại diện
các cô dâu chú rể hứa kiểm thảo tốt để về đơn vị hoàn thành nhiệm vụ.
Khách khứa liên hoan rất sơ sài, nhưng được xem phim Liên Xô “Hạnh
phúc Cri - mê”, phim Trung Quốc “Người lính biên cương”. “Vụ” động
phòng sau đấy hẳn không thoải mái gì, vì họ ngủ chung cả trong một ngôi
nhà gió đưa là cọt kẹt; đầu óc cũng còn bận rộn những nhận thức với thu
hoạch. Phần Liệu, tuy chả cưới xin quái gì, tâm tính cũng phải chộn rộn.
Buổi trưa, ông vừa đề đạt với Hoàng Quốc Việt một nguyện vọng về công
việc trong giai đoạn tới.
Chừng một năm sau, có mấy thanh niên lên rừng đẵn nứa vác về dựng
căn lán ở Sơn Dương, Tuyên Quang, cách cây đa Tân Trào nửa cây số
đường chim bay. Bên những cột tre, vách nứa lỏng chỏng mấy bồ sách chữ
Nho, chữ Pháp. Đấy là tài sản đầu tiên của cơ quan tiền thân cho Viện Khoa
