Chẳng hạn, cơn cớ gì mà ngẫm chuyện ngồi Thường vụ Quốc hội,
nhưng quyền quyết ở nơi khác. Đã có Đảng lãnh đạo cơ mà, và mình là
đảng viên. Hay mình từ Quốc dân đảng qua, công nhận sự trong sáng, đẹp
đẽ của lý tưởng cộng sản nhưng không nhìn hết được cái tốt trong thực tế
của xã hội xã hội chủ nghĩa?
Chẳng hạn, phản đế phản phong là nhiệm vụ đương nhiên của cách
mạng để đưa đất nước tới chủ nghĩa xã hội, một con đường tất yếu. Thời
Việt Minh mới thành lập, năm 1941, điều lệ của mặt trận ghi rõ là liên hiệp
hết các tầng lớp nhân dân... , làm cho Việt Nam và cả xứ Đông Dương
được hoàn toàn độc lập. Về kinh tế thì chủ trương chỉ tịch thu hết tài sản
bọn Nhật, Pháp, lũ Việt gian, Hán gian... , chia lại công điền, giảm tô, còn
địa chủ vẫn được sở hữu ruộng đất. Thế mà sang giai đoạn cuối cuộc kháng
chiến, khi ta đã gần làm chủ được tình thế trong cuộc chiến tranh với đế
quốc, những quyền đó lại bị xóa đi một cách triệt để, khiến nhiều gốc rễ
rung chuyển.
Những con cái địa chủ kêu oan. Những bí thư chi bộ bị kết tội Quốc
dân đảng, phải xử tử, “hiện hồn” về báo oán người chịu trách nhiệm quản
lý mới của thôn xóm. Những ông giáo từng mở trường dậy học cho cả
vùng, được kính trọng, nay còng lưng xuống chào “ông bà nông dân” mù
chữ. Những ruộng đất cằn cỗi, để hóa vì người ta bận họp, bận đấu tố, quy
thành phần, lắp ráp cho đủ tỉ lệ địa chủ được ấn định. Người bỏ quê đi tha
phương nhiều quá. Trí thức sợ hãi, kẻ có của co mình lại. Mà đã một thời
họ nô nức đi trong đội ngũ dân tộc theo tiếng gọi của ta cơ mà.
Đảng đã nhận ra sai lầm của Cải cách ruộng đất năm trước, và tiến
hành sửa sai. Có người được “phong” địa chủ kháng chiến. Có người được
“xuống” làm trung nông lớp trên. Án oan cũng xóa, kẻ xuống tay mạnh quá
đến nức nở xin con cái người bị xử lý tha tội. Lại có cả cán bộ cấp trung
ương mất chức... Nhưng đó mới chỉ là biện pháp tổ chức. Cần phải có sự
