Kunta mở cửa vì đó là tiếng bác vĩ cầm; ngay lập tức, anh ngửi thấy
hơi thở bác sặc mùi rượu. Mặc dù khó chịu, Kunta vẫn không nói gì, vì bác
vĩ cầm đang phát cuồng lên thèm nói chuyện và cự tuyệt bác chỉ vì bác say
rượu thì e cũng bất nhã.
"Mầy thấy me-xừ đấy!" bác thầy đờn nói, "Y không ngờ bi giờ tau lị
vưỡn có thể đờn cừ thế! Rồi mầy theo dõi mà xem y có xu xếp để tau đờn
cho bọn da trắng nghe rồi đem tau cho thuê không nhá!". Mừng quýnh, bác
vĩ cầm ngồi lên chiếc ghế đẩu ba chân của Kunta và tiếp tục con cà con kê.
"Nè, tau đã từng đờn bè hai mí tay cừ nhất nhá! Mầy đã nghe nói đến
Xai Jilaiơt ở Richmơnd bao giờ chưa?" Bác ngập ngừng. "Không, cố nhiên
là mầy chưa. Phải, đấy là gã nhọ kéo vĩ cầm hay nhất xế giới, mà tau đã
đờn mí tay í rồi đó. Nè, hắn chỉ đờn cho các cuộc dạ hội và khiêu vũ lớn
của người da trắng mà thôi, tau muốn nói là ví dư Vũ hội đua ngựa hằng
năm và dững cuộc tờ tợ dư thế chẳng hạn. Mầy phải trông thấy hắn cầm
cây đờn óng ánh vàng, mặc áo triều, đeo tóc giả nâu và lạy Chúa, kiểu cách
mới tao nhã nàm sao! Một gã nhọ tên là Lănđơn Brig đứng đằng sau bọn
tau, thổi sáo và kèn kla. Nào mơnuyê, nào cuồng vũ, nào côngô, nào múa
thủy thủ, nào khoái hoạt vũ, thậm chí chỉ nhảy cẫng thôi - muốn là gì cũng
bất cần, bọn tau cứ đờn là cánh da trắng nhảy cuồng lên như vũ bão".
Bác vĩ cầm cứ thế tiếp tục cả giờ sau - cho đến khi hả hơi men - kể cho
Kunta nghe về những ca sĩ nô lệ trứ danh làm việc ở các nhà máy thuốc lá
tại Richmơnd, về những nhạc sĩ nô lệ khác tiếng tăm lừng lẫy, chơi các loại
đàn "clavơxanh", "pianô", "viôlông", bất kể thứ gì, chỉ học bằng cách nghe
các nhạc sĩ tubốp ở một nơi nào đó gọi là "Châu Âu" và vẫn thường được
thuê đến các đồn điền để dạy con cái các ông chủ.
Buổi rét dài sáng hôm sau chứng kiến sự khởi đầu những nhiệm vụ
mới. Kunta quan sát những phụ nữ trộn mỡ nóng chảy với dung dịch kiềm
tro củi và nước, đun lên, ngoáy đảo, rồi đổ chất hỗn hợp đặc quánh màu
nâu ấy vào những khay gỗ cho nguội đi, để nó rắn lại trong ba ngày, bốn
