họ vẫn thông tỏ hơn anh nhiều, đến nỗi sau chừng ấy năm chuyện trò với
họ, anh vẫn thấy ra nhiều điều mà trước đây anh chưa từng hay biết.
Thực tình, Kunta không băn khoăn lắm khi phát hiện thấy mình kém
hiểu biết đến thế, vì đã có bác vĩ cầm và ông lão làm vườn giúp cho anh đỡ
u mê đi; song anh vẫn cảm thấy bối rối sâu sắc khi vỡ lẽ ra, qua bao năm,
rằng anh vẫn còn thông tỏ mọi chuyện hơn mức người nô lệ trung bình.
Qua những điều anh có thể quan sát được, phần lớn người da đen thậm chí
hoàn toàn không biết mình ở đâu, chưa nói gì đến mình là ai.
«Tui cược với mình là một nửa số nhọ ở Vơjinia chưa bao giờ ra khỏi
đồn điền của chủ». Bel nói vậy, khi anh nêu vấn đề ấy với chị. «Và họ cũng
chưa nghe nhắc đến vấn đề nào khác ngoài Richmơnd, Friđirichbơg và
miền Bắc, có lẽ thế, mà cũng chả biết những vùng í ở đâu nữa. Người da
trắng cốt giữ cho dân nhọ ngu tối không biết nơi mình ở là đâu, bởi vì họ
rất lo dân nhọ nổi dậy hoặc chạy trốn».
Kunta chưa kịp định thần lại khỏi nỗi ngạc nhiên khi nghe thấy một
điều sâu sắc như vậy thốt ra từ miệng Bel chứ không phải từ bác vĩ cầm
hay ông lão làm vườn, thì chị đã nói tiếp: «Mình có tính chuyện trốn chạy
lần nữa nếu gặp dịp không?».
Câu hỏi đó làm cho Kunta ngớ ra và hồi lâu, anh không trả lời gì. Rồi,
cuối cùng, anh nói: «À, bao lâu nay, tui không có nghĩ gì đến chuyện í».
«Biết bao nhiêu lần, tui ngẫm đến cơ man là chuyện mà chắc chẳng ai
ngờ tui màng tới», Bel nói: «Ví như đôi khi tui tưởng tượng mình được tự
do, như tui nghe nói nhiều người ở miền Bắc đã được thế». Chị ướm nhìn
Kunta. «Bất kể mexừ tốt đến đâu, tui cảm thấy nếu như mình với tui trẻ
hơn thế này, thì dám chắc tui sẵn sàng rời bỏ đây đi ngay đêm nay». Trong
khi Kunta ngồi ngây ra đó, sửng sốt, chị bình thản nói: «Xem chừng tui
đâm quá lớn tuổi rồi và bi giờ sinh nhát sợ».
