trốn chạy, cố gắng phấn đấu để sống còn và trả đòn lại - tra tấn, giết, thậm
chí lột da mọi người da đen mà họ bắt được. Nhưng họ chỉ là một dúm
người sống sót mỗi lúc một teo nhỏ lại trước cuộc dấy loạn đang lan rộng
một cách điên cuồng của người da đen, cho đến cuối tháng tám thì chỉ còn
mấy nghìn người da trắng tìm nơi ẩn náu hoặc tìm cách trốn khỏi đảo.
Theo lời Kunta, anh chưa bao giờ thấy đám tubốp ở tỉnh lỵ
Xpotxylvaniơ phẫn nộ và hoảng hốt đến thế. "Xem chừng họ hốt hơn cả lần
nổi dậy vừa rồi ở ngay bang Vơjiniơ này", bác vĩ cầm nói. "Có dễ chỉ độ
hai, ba năm sau khi chú mày đến đây, nhưng mà hồi í, chú mày còn lì lì,
chả nói chả rằng mí ai, hóa nên chắc chú mày cũng chả biết vụ í. Ở ngay
nẻo bang Niu Uêilz, tỉnh lỵ Hanâuvơ, trong một dịp lễ Giáng Sinh, một
xúbadăng đánh một tên thanh niên nhọ ngã xuống đất và gã nhọ này vùng
dậy vớ một cái rìu xông vào hắn! Cơ mà gã bổ trượt, và thế là dững nhọ
khác nhảy bổ vào đánh hắn dữ dội đến nỗi gã nhọ thứ nhất phải lao tới cứu.
Tên xúbadăng máu me đầy người, chạy đi cầu cứu, trong khi đó anh em
nhọ ta điên đầu lên bắt thêm hai người da trắng nữa, trói lại và đang đánh
thì một đám rất đông da trắng mang súng ống rùng rùng kéo đến. Cánh nhọ
ta náu vào một nhà kho và bọn da trắng tìm cách dùng lời ngon ngọt dụ họ
ra, dưng mà cánh nhọ ào ra vung gậy gộc, ván thùng, kết quả là hai nhọ bị
bắn chết và một lô một lốc cả da trắng lẫn nhọ bị thương. Người ta cắt cử
dân vệ đi tuần, ra thêm một số luật lệ nữa và cứ thế cho đến khi yên ắng
dần. Cái vụ Haiti này làm bọn da trắng tỉnh trí ra, là vì, cũng dư tui đây, họ
thừa biết cả một đống nhọ ngay trước mũi họ chỉ cần một tia lửa đúng thì
đúng độ là bùng lên ngay tức khắc, và một khi đã loang ra thì, phải, thưa
các ngài, sẽ y hệt dư Haiti tại Vơjiniơ này". Rõ ràng bác vĩ cầm rất khoái
cái ý nghĩ này.
Kunta nhanh chóng thấy tận mắt nỗi kinh hoàng của người da trắng ở
bất cứ nơi nào anh đánh xe tới, trong các đô thị, hoặc gần các cửa hàng ở
những ngã tư, các tiệm ăn uống, tụ đường trong nhà thờ, hoặc bất kỳ nơi
nào khác mà họ tới túm năm tụm ba, nháo nhác, mặt mày đỏ gay hoặc cau
