1861), Richmơn (2-7-1862), Frêđêrichxbơg (13-12-1862). Nhưng những
năm sau - 1863, 1864, 1865 - các tướng Grant và Sơman, với hàng loạt
chiến thắng liên tiếp, đã buộc tướng Ritsớt Li đầu hàng (9-4-1865). Chiến
tranh ly khai kết thúc, Hợp Chủng Quốc Mỹ trở lại thống nhất, và chế độ
nô lệ được chính thức xóa bỏ theo điều 18 (bổ sung) của hiến pháp. Song,
như thường vẫn xảy ra trong cuộc đời, từ lời chữ trên văn bản đến thực tế,
nhiều khi là một con đường đo bằng khoảng cách giữa các hành tinh. Nhiều
thế hệ con cháu Kunta Kintê đã sống trong những chuỗi dài dặc, xen kẽ ảo
tưởng, hy vọng và vỡ mộng đó...
Một chiều 29-9-1967 đúng hai thế kỷ sau ngày con tàu chở hắc nô Lođ
Ligơnia đổ "mớ hàng mới" lên đất mỹ - Elicx Hêili đứng trên một cầu tầu ở
cảng Annơpơlix, nhìn ra khơi, nơi con tàu định mệnh oan nghiệt đã vượt
qua để mang ông tổ bảy đời của ông tới đây, và chợt thấy mình khóc những
giọt nước mắt ngậm ngùi trên cái mảng đầy bóng tối và bị che lấp ấy của
lịch sử nước Mỹ...
Và như thế "Cội Rễ" đã được thai nghén...
Cuốn sách ra đời như một sự kiện xã hội chấn động; sự tái tạo một quá
khứ mà dân tộc da đen ở Mỹ đã bị tước đoạt. Trong hai tháng, gần một
triệu bản đã bán hết. Có nơi, người ta đập vào những tủ kính cửa hiệu sách
để cướp những cuốn "Cội Rễ" bày trong đó. Bộ phim vô tuyến truyền hình
tám tập dựng theo tác phẩm này đã thu hút 80 triệu người xem, một kỷ lục
chưa từng thấy! Hàng trăm trường học ở Mỹ đã đưa "Cội Rễ" vào giáo
trình giảng dạy văn học. Người Mỹ phát hiện thấy quá khứ bạo hành và áp
bức ẩn giấu trong lịch sử mỗi bang. Như một hệ quả tất yếu, cuốn sách dấy
lên ở Mỹ, kể cả trong những người da trắng, một trào lưu sôi nổi tìm về gốc
gác tổ tông. Điều bất ngờ thú vị đối với quê hương xa xưa của Kunta Kintê,
làng Jufurê hẻo lánh, mà không ai có thể tìm thấy trên bất kỳ tấm bản đồ
nào, dù đầy đủ chi tiết nhất, bỗng nhiên trở thành một nơi hành hương thu
hút khách du lịch các nước. Đến mức, có hồi chính phủ Gămbia phải định
