19
Hai tháng trôi qua. Hồng quân không chặn đứng được cuộc tấn công
của các quân đoàn dưới quyền tướng Đênikin.
Kolsak, nhà cầm quyền tối cao của nước Nga, đánh vào vùng Ural
trong một cố gắng tuyệt vọng cuối cùng. Ở vùng duyên hải Baltic
những tai ương thảm họa cứ chồng chất lên đầu Quân đoàn thứ Bảy của
hồng quân, đang rút lui trong bùn lầy trước các lực lượng của tướng
Yuđênits, để mất Pxkôv, Luga, Gatsina. Yuđênits đã ra lệnh cho quân
đội: "Thọc thẳng vào Pêtrôgrađ".
Nước cộng hòa Xô-viết đã bị cắt hẳn ra khỏi nguồn lúa mì và nhiên
liệu. Những phương tiện giao thông chỉ tạm đủ cho việc chuyên chở
quân đội và đạn dược. Bầu trời tháng mười khóc sướt mướt trên đất
Nga, trên những thành phố đói khát và ủ dột, trong đó cuộc sống cứ
thoi thóp trong khi chờ đợi một mùa đông vô hy vọng hơn nữa, trên
những ống khói nhà máy không bốc khói và những công xưởng vắng
tanh vì công nhân đã ra các mặt trận hết, trên những bãi nghĩa địa đầu
máy và toa hỏng, trên cảnh tĩnh mịch cổ kính của những làng mạc lợp
rạ chẳng còn được mấy người đàn ông; ở đấy, giống như thời các tổ
phụ, cây đóm nhựa lại được thắp lên và những khung cửi tự làm lấy đã
bắt đầu cất tiếng kẽo kẹt hòa với tiếng thoi đưa lách cách.
Trong cái tiết mưa gió sụt sùi này tướng Mamôntôv lại chọc thủng
mặt trận của Hồng quân một lần thứ hai, phá phách hậu phương và cắt
đứt tất cả các đường giao thông, rồi đưa một lữ đoàn cô-dắc thọc sâu
vào nội địa.
Têlêghin, Rôstsin và chính ủy Tsexnôkôv đang ngồi quanh một tấm
bản đồ sờn rách, có nhiều chỗ dán lại bằng nước miếng. Chính ủy
Tsexnôkôv là người mới được cử về đây thay cho viên chính ủy cũ của
đại đoàn đang mắc bệnh sốt phát ban. Đó là một công nhân Moxkva,
sức khỏe đã bị những năm khổ sai dưới thời Sa hoàng làm suy sụp, gầy
rạc đi vì thiếu thốn, trông già hơn tuổi nhiều. Tay xoa xoa vầng trán hói
