như thể đang đau nhức ở phía trên lông mày, ông đọc lại lần thứ mười
bản mệnh lệnh tác chiến mới nhất của tổng tư lệnh.
Têlêghin ngồi rít tẩu thuốc. Trong thời gian gần đây chàng đã bỏ lối
vấn thuốc sâu kèn, chuyển sang hút ống tẩu. Cái tẩu này là do Latughin
lấy được của một sĩ quan bạch vệ trong một chuyến đi trinh sát đem về
cho chàng. Nó là một niềm an ủi và một phương thuốc an thần trong
những phút gay go: những phút như thế gần đây chẳng thiếu gì. Nếu
lâu ngày không lau chùi phía trong, nó phát ra một tiếng rít ấm cúng,
tương tự như tiếng xamôvar trong một buổi tối mưa gió sụt sùi.
Vađim Pêtrôvits mới đọc qua lần đầu đã nhìn thấy rõ hết cái tính chất
điên loạn và vô hy vọng của bản mệnh lệnh. Đợi cho chính ủy suy nghĩ
hết lẽ về cái tác phẩm buồng giấy kia, chàng lim dim đôi mắt dựa lưng
vào bức tường ghép bằng thân cây. Dưới đôi mi hé mở, mắt chàng long
lanh một ánh sáng hằn học.
Họ đang ngồi ở một khu trại, nơi đặt đại bản doanh dã chiến của đại
đoàn, cách mặt trận khoảng mười dặm. Trong hai trung đoàn mà
Têlêghin tiếp quản hồi tháng tám, bây giờ không còn lấy được ba trăm
chiến sĩ: những số quân bổ sung được gửi đến sau này khó lòng có thể
gọi được là chiến sĩ. Bộ tổng tư lệnh thành lập các đơn vị bổ sung này
một cách hối hả, chủ yếu lấy những người đào ngũ, đi bắt những phần
tử "quân xanh" ở các thành phố và các làng mạc: bây giờ những phần
tử ấy bắt đầu mò về đây, vì không chịu nổi những trận mưa thu. Chẳng
kịp huấn luyện, chuẩn bị gì, người ta cứ thế ghép bừa họ vào các đại
đội dã chiến và chở ra mặt trận, nơi họ phải thi hành những mệnh lệnh
chiến đấu mà người ta chỉ có thể thực hiện một cách minh xác bằng
động tác của cây bút chì đỏ trên tấm bản đồ 1/25.000, trong cõi tĩnh
mịch trang trọng của phòng giấy tổng tư lệnh.
- Tôi không hiểu, - chính ủy Tsexnôkôv nói đoạn lật sấp tờ giấy lại
xem, tuy ở phía sau chẳng có chữ nào. - Tôi không hiểu được ý nghĩa
khái quát của bản mệnh lệnh này... Rôstsin đáp:
