43
Êkatêrina Đmitrievna dọn đến ở trọ trong một ngôi nhà gỗ của hai bà
già gần nhà Đasa. Một trong hai bà già là Klavdya Ivanôvna, ngày xưa
là một danh ca, còn bà kia là Xôfôtska vốn là tùy nữ của bà. Sáng sáng,
Klavđya Ivanôvna kẻ lông mày và đội bộ tóc giả màu cánh quạ. Rồi
ngồi vào bàn xếp bài. Xôfôtska lo việc nội trợ và nói chuyện với cái
giọng ồm ồm như giọng đàn ông. Trong nhà sạch sẽ tinh tươm, đồ đạc
kê chật chội theo kiểu ngày xưa: đi đâu cũng vấp phải những tấm thảm
thêu trải bàn ghế, những tấm bình phong, những bức chân dung đã
vàng ố, kỷ niệm của thời thanh xuân không bao giờ trở lại nữa. Sáng
sáng trong nhà thơm phức mùi cà-phê ngon; mỗi khi bắt đầu nấu
nướng, Klavđya Ivanôvna lại kêu khổ kêu sở vì mùi thức ăn, phải lấy lọ
muối thuốc ra ngửi, còn Xofôtska thì dưới bếp ồm ồm quát lên: "Tôi
còn biết nhét cái mùi này vào đâu nữa! Chả nhẽ rán khoai tây bằng ô-
đơ-cô-lôn?" Tối tối họ thắp những cây đèn dầu hỏa bóng mờ. Hai bà
già đối đãi rất ân cần với Katya.
Katya sống bình lặng trong cái cảnh ấm cúng và cổ kính này, một ốc
đảo vẫn yên lành qua những dông bão của thời gian. Ngày nay, nàng
dậy sớm tự dọn lấy buồng và ra ngồi cửa sổ vá áo quần, mạng bít tất
hay chữa các bộ trang phục lộng lẫy ngày xưa lại thành một cái gì giản
dị hơn. Sau bữa ăn sáng Katya thường đi ra khu đảo, cầm theo một
cuốn sách hay một chiếc áo để khâu vá, ngồi xuống cái chỗ quen thuộc
mà nàng rất thích - một phiến đá bên cạnh một cái hồ con, và ngắm
mấy đứa bé đang chơi trên gò cát, hay đọc sách, khâu vá, nghĩ ngợi.
Đến sáu giờ nàng về nhà Đasa ăn bữa tối. Đến mười một giờ Đasa và
Têlêghin đưa nàng về nhà: hai chị em khoác tay nhau đi trước, còn Ivan
Ilyits thì đi sau một quãng, mũ lưỡi trai đội hất ra sau gáy, mồm huýt
sáo khe khẽ: chàng làm nhiệm vụ "án ngữ hậu tuyến" vì bây giờ trên
đường phố vào buổi tối không phải không có phần nguy hiểm.
Hàng ngày Katya viết thư cho Vađim Pêtrôvits Rôtsin bấy giờ đang
đi công tác ở mặt trận. Trong thư nàng kể tỉ mỉ và thực thà những việc
