- Hôm nay kẻ thù không đội trời chung đã giết mất người đồng chí
ưu tú nhất của chúng ta... Đồng chí đã dạy cho chúng ta hiểu rõ mình
cầm súng để làm gì... Chiến đấu vì chân lý! Chính vì thế mà khẩu súng
này ở trong tay tôi... Bản thân đồng chí là một người chính trực, một
người của chúng ta từ đầu đến chân... Đồng chí đã cho chúng ta thấy
rằng một khi mẹ đã đẻ ta ra, một khi ta đã cất tiếng khóc chào đời, thì ta
không thể làm việc gì khác hơn là chiến đấu vì chân lý... Tôi yêu cầu
trung đoàn trưởng và chính trị viên Babuskin nhận lời xin gia nhập
Đảng của tôi... tôi xin nói như vậy với tất cả tấm lòng trung thực của tôi
trước thi hài này, trước lá quân kỳ này... Họ đã chôn cất xong người
chính ủy của họ, đêm đã khuya, Đasa gọi Ivan Ilyits ra khỏi căn hầm và
vừa bẻ đốt ngón tay vừa nói:
- Anh ra với chị ấy một chút đi anh, dìu chị ấy về.
Nàng đưa Ivan Ilyits ra gò. Đêm tối sẫm lại trước giờ lê minh, trăng
đã lặn, gió thảo nguyên thổi hun hút bên tai.
- Em với Anixya van nài thế nào chị ấy cũng không nghe. Trên đỉnh
gò, bên nấm mồ của Ivan Gora, Agrippina ngồi yên, đầu gục xuống, cái
mũ lông và khẩu súng trường đặt bên cạnh. Anixya ngồi cách một
quãng xa xa.
- Chị ấy như đã hóa đá mất rồi, bây giờ phải lôi chị ấy dậy, dìu về
nhà, - Đasa nói thì thầm rồi đến cạnh Agrippina. - chị ơi, đồng chí trung
đoàn trưởng cũng đến xin chị đấy. Agrippina không ngẩng đầu lên.
Những lời lẽ của con người cũng như làn gió thổi trên nấm mồ đều
chẳng có nghĩa lý gì đối với chị. Anixya vẫn ngồi ở chỗ cũ, úp mặt
xuống hai đầu gối. Ivan Ilyits ho húng hắng rồi nói:
- Chị Agrippina ạ, như thế không ổn đâu, trời sắp sáng rồi, chúng ta
sẽ sang hết bên kia sông, chả nhẽ chị cứ ở lại đây một mình hay sao...
như thế không tốt... Vẫn không ngẩng đầu lên, Agrippina nói lẩm bẩm,
giọng xa vắng:
