người cứu thương gọi nhau í ới. Ivan Ilyits nghe ra tiếng thì thầm nghẹn
ngào của Kuzma Kuzmits. Latughin đang đi phía trước bỗng dừng lại,
cúi xuống. Ivan Gora nằm úp xuống đất. Một viên đạn đã bắn trúng tim
anh. Người cao lớn, anh dang rộng hai tay ra như muốn ôm lấy đất,
chết rồi mà vẫn không chịu để cho quân thù chiếm lấy mảnh đất này.
Những chiến sĩ kỳ cựu của trung đoàn Katsalinxki những người đã
biết Ivan Gora từ khi anh là một chiến sĩ thường, rồi lên làm đại đội
trưởng, đêm hôm ấy đã họp lại trên chiến trường và quyết định chôn
chính ủy ở một nơi cao ráo, dễ nhớ và xung quanh có thể nhìn thật rõ,
trên một ngọn gò ven bờ sông Manyts.
Ở đây gò đụn rải rác mọc lên khá nhiều, nhưng có một ngọn gò đơn
độc cao sừng sững như một quả đồi. Có lẽ thời xưa các bộ lạc du mục
đã đắp nó lên làm nơi cắm lều cho vị hãn của họ, để từ trên cao có thể
trông rõ những đàn ngựa hằng hà sa số đang đi lại trên thảo nguyên.
Cũng có thể vào những thời xưa hơn nữa người Scyth đã đắp nó lên
trên hài cốt của vị thủ lĩnh kính yêu của họ, cùng chôn theo cả con ngựa
và người vợ yêu dấu của thủ lĩnh, trên đỉnh gò xếp từng hàng lá lệ liễu
rồi cắm ở giữa đỉnh gò một thanh kiếm khổng lồ bằng đồng đen, mũi
chĩa lên trời, được họ phụng thờ như một thần tượng của phì nhiêu và
hạnh phúc.
Mỗi người một tay, họ nâng thi hài chính ủy Ivan Gora lên ngang vai
rồi đưa sang bên này sông, đặt trên lớp cỏ mùa xuân xanh rờn mọc trên
đỉnh gò, chải tóc lại cho anh và phủ lá quân kỳ của trung đoàn lên
người anh.
Đêm hôm ấy yên tĩnh và vằng vặc ánh trăng. Ivan Ilyits, gươm tuốt
trần, đứng ở phía chân chính ủy; Babuskin, chính trị viên đại đội một,
đảng viên cộng sản Pêtrôgrađ, đứng ở đàng đầu. Các chiến sĩ lần lượt
kéo qua, bồng súng chào.
- Vĩnh biệt đồng chí... Khi mọi người đã vĩnh biệt chính ủy, và đã
sắp đến lúc hạ huyệt, Latughin lại chạy lên gò. Anh nói lớn, giọng sang
sảng:
