các bến tàu, trong dòng nước bốc hơi lềnh bềnh rác rưởi. Nhưng ngay
cả nước sông cũng không tỏa ra một chút hơi mát nào.
Những chiếc tàu thủy sứt vẹo và bẩn thỉu lần lượt ghé vào các bến, từ
trên boong vang lên những tiếng quát tháo điên cuồng. Các boong tàu
đều đông nghịt những người dân đi lánh nạn và những chiến sĩ hồng
quân, người sống chen chúc giữa những xác chết và những người mắc
bệnh sốt phát ban đang rên rỉ, nói lảm nhảm và vật vã trong cơn mê
sảng. Hàng chục tàu hơi và tàu kéo đỗ san sát, chốc lại cất tiếng còi
khản đặc. Tất cả những chiếc tàu ấy đều ở mạn dưới lên, xuất phát từ
Axtrakhan và Tsorny Yar.
Những người cứu thương, mình rắc vôi trắng xóa, chạy lên các
boong tàu, bước qua những người bệnh đang nằm ngổn ngang trên
boong, nhặt những xác chết khiêng lên bờ để lấy chỗ cho người sống.
Họ rắc vôi và phun nước tẩy trùng lên boong. Có lệnh xếp các xác chết
vào những ngôi nhà bát giác bán nước chanh và nước kvax. Vì không
khí oi nồng, cái xác chết bắt đầu trương lên làm cho mấy ngôi nhà bát
giác đóng bằng ván mỏng nứt ra. Mùi nồng nặc lại càng giục giã người
ta rời cho nhanh bờ sông Txaritxyn. Trên trời, mấy chiếc máy bay của
Vranghel bay qua, hiện lên mờ mờ sau lớp bụi nhuộm nắng. Chúng
ném bom xuống sông.
Người ta ùa qua những sào chắn trên các bến, túi và tay nải vướng
vào lưỡi lê của các binh sĩ, xô nhau leo lên tàu. Thùng gỗ, bao tải ném
lên boong rầm rầm. Tàu phải chở nặng đến nỗi nước lút gần hết cả mạn
tàu.
Giữa đám người hỗn độn này, chiếc xe giàn chở Anixya và Đasa đổ
ngay sát bến. Kuzma Kuzmits đã đánh xe đưa họ từ mặt trận về đây
theo nghiêm lệnh của trung đoàn trưởng: có chết cũng phải đưa hai
người phụ nữ đi tản cư không phải bằng tàu hỏa, mà nhất nhất phải đi
tàu thủy. Têlêghin có dặn Kuzma Kuzmits:
- Đồng chí Nêlêđôv, đồng chí chưa bao giờ được giao một nhiệm vụ
nào đòi hỏi nhiều tinh thần trách nhiệm như lần này. Đồng chí phải đưa
