Moxkva thì Đênikin cứ việc tự mình chiếm lấy"; vấn đề nông dân trong
những khu vực bị quân tình nguyện chiếm đóng được giải quyết một
cách đơn giản theo lối nhà binh: bằng que thông nòng, Đênikin lập lên
những tỉnh trưởng, huyện trưởng và cảnh sát trưởng: thế là nông dân lại
cưa cụt nòng súng như năm ngoái hồi quân Đức chiếm đóng, và chờ
đợi hồng quân; Makhnôv, sau khi dùng mưu tự tay bắn chết kẻ tình
địch chủ yếu của hắn là thủ lĩnh Grigoriev, đã công khai tuyên bố thiết
lập chế độ vô chính phủ tự do trong khắp tỉnh Êkatêrinôxlav, chiêu tập
khoảng năm vạn thổ phỉ và đe dọa đánh chiếm Roxtôv, Taganrog,
Êkatêrinôxlav, Ôđexxa trong tay Đênikin... Lại thấy xuất hiện một loại
phỉ đặc biệt gọi là quân Xanh, gồm những tên đào ngũ hung hãn, và ở
nơi nào có rừng núi là bọn chúng sẵn sàng thọc vào sườn Đênikin.
Hồng quân, sau những trận thất bại nặng nề thứ Mười và thứ Mười
ba, và sau cuộc rút lui anh dũng của Quân đoàn thứ Mười hai qua sông
Đniextr và sông Bug, đã ổn định lại chiến tuyến. Tinh thần quân đội
được chấn chỉnh và khả năng chiến đấu được nâng cao, chủ yếu là nhờ
có hàng loạt chiến sĩ cộng sản từ Pêtrôgrad, Moxkva, Ivanôv và các
thành phố khác ở miền Bắc đến bổ sung. Các đơn vị đang chờ đợi từng
ngày một lệnh phản công của tổng tư lệnh.
Làm xong thủ tục nhận nhiệm vụ mới -Têlêghin lên chỉ huy một đại
đoàn độc lập, Xapôjkôv lên làm trung đoàn trưởng trung đoàn
Katsalinski - ngay hôm ấy hai người lên đường trở về. Suốt dọc đường
họ bàn luận về những tin tức mới nhận được; cả hai đều nhất trí nhận
định rằng cái kế hoạch đồ sộ của Đênikin treo lơ lửng giữa khoảng
trống, và những việc mà năm ngoái y đã làm được ở Kuban không thể
lặp lại lần thứ hai ở Đại Nga được: ở Kuban y đã đánh bại được
Xôrôkin, còn ở đây sẽ phải đương đầu với chính Lênin, với giai cấp vô
sản cha truyền con nối, mà dân mu-gích ở đây cũng sừng sỏ hơn: họ đã
từng xóc Napôlêông trên nạng chĩa.
- Quân kỳ lên phía trước, tháo vỏ ra! Người chiến sĩ cầm cờ, có
Latughin và Gaghin đứng kèm hai bên, bước lên một bước. Hôm nay
