Têlêghin giao lại trung đoàn cho người chỉ huy mới, Xerghêy
Xerghêyêvitsy Xapôjkôv. Gương mặt chàng nghiêm trang, đăm chiêu
tư lự, và nước da rám nắng của chàng cũng không đỏ ửng lên như ngày
thường. Tay chàng cầm một tờ giấy nhỏ, trên đó chàng đã phác qua
những lời sẽ nói trước hàng quân.
- Các chiến sĩ Katsalinski! - chàng nói, mắt nhìn vào các chiến sĩ
đang cầm súng đứng nghiêm trước mặt: chàng biết rõ từng người một,
ai bị thương ở đâu, ai có những mối ưu phiền gì, chàng đều biết hết, đó
là những người thân thuộc, những anh em ruột thịt của chàng -Các
đồng chí với tôi, chúng ta đã cùng hành quân qua mấy nghìn dặm, giữa
băng giá mùa đông và dưới ánh nắng mùa hạ... Ở Txaritxyn các đồng
chí đã hai lần chiến thắng vẻ vang... Những khi phải rút lui - cũng
chẳng phải tại lỗi của mình - các đồng chí đều bắt quân thù trả giá rất
đắt những thắng lợi bấp bênh và nhất thời của chúng. Các đồng chí đã
lập nhiều chiến công oanh liệt, tuy chưa ai viết những lời tường thuật
khoa trương về những chiến công ấy, và những bản báo cáo của chúng
ta đều lút ngập đi trong những bản thông cáo chiến sự chung... Nhưng
như thế cũng chẳng sao... (Têlêghin liếc xuống tờ giấy nhỏ cầm trong
lòng bàn tay khum khum). Tôi xin nói trước để các đồng chí biết: trước
mắt còn nhiều gian lao, quân thù chưa bị đánh ngã, mà có đánh ngã rồi
cũng chưa đủ, cần phải tiêu diệt hẳn chúng đi... Trong cuộc chiến tranh
này, ta phải chiến thắng, ta không thể không chiến thắng được. Ở đây
con người đang đấu với con thú: kẻ chiến thắng phải là con người...
Hay cũng có thể nói ví dụ như thế này: một hạt lúa nảy mầm, mầm tuy
non yếu, nhưng vẫn đâm qua đất đen, qua đá mà mọc lên. Trong cái
mầm đang nhú lên đó có tất cả sức mạnh của cuộc sống mới: nó sẽ lớn
lên và không có gì ngăn chặn được nó... Trong một buổi sáng sớm u ám
tối tăm, chúng ta lên đường chiến đấu để giành lấy ánh ban ngày xán
lạn, còn kẻ thù của ta lại muốn trở về với đêm tối của phường trộm
cướp. Nhưng ngày nhất định sẽ tới, bất chấp tiếng nghiến răng hằn học
của chúng. (Chàng lại lo lắng nhìn xuống tờ giấy, rồi vò nát nó đi). Các
đồng chí ạ, tôi xin thú thật là tôi chẳng thấy vui chút nào, xa các đồng
