15
Những chiếc xe giàn phủ bạt, những chiếc xe tải chở rơm và cỏ khô,
những chiếc xe cứu thương, những cái phao cầu to tướng, vừa lắc lư
vừa kêu cót két vừa lăn bánh trên con đường cái rộng lầy lụa những
bùn. Trời mưa dầm dề không lúc nào ngớt, những hạt mưa nhỏ lăn tăn
nối đuôi nhau rơi chênh chếch, đều đều. Những luống cày và những cái
rãnh hai bên đường đều đầy ắp nước. Xa xa những làng mạc và những
rặng cây vẽ thành những đường cong mờ mờ. Trong tiếng quát tháo,
tiếng chửi mắng, tiếng roi quất và tiếng trục bánh xe chạm vào nhau
răng rắc, trong bùn lầy và mưa dầm, đoàn xe tải của quân đội Nga đang
tiến công kéo đi thành một dòng thác liên tục. Hai bên đường ngổn
ngang những con ngựa chết hoặc còn thoi thóp, những chiếc xe đổ
chổng bánh lên trời. Thỉnh thoảng một chiếc xe hơi nhà binh len qua
dòng thác đó. Thế là bắt đầu nổi lên những tiếng quát, những tiếng cằn
nhằn, mấy con ngựa lồng lên, một chiếc xe giàn chở nặng lăn xuống bờ
đường đắp, kéo theo cả những người lính áp tải. Xa hơn, nơi dòng xe
cộ đứt quãng ra, binh sĩ kéo đi thành từng hàng dài, chân giẫm lép bép
trên lớp bùn trơn, lưng đeo đầy những bạc đà và vải lều. Chen vào
những đám lính đi không có hàng lối ấy, thỉnh thoảng lại có những
chiếc xe tải chở đồ quân dụng và một đống súng trường chĩa tua tủa ra
tứ phía, bên trên có những anh lính cần vụ ngồi co ro. Chốc chốc lại
thấy một người lính rời đường cái chạy xuống ruộng, đặt súng bên cạnh
rồi ngồi thụp xuống.
Rồi lại đến một đoàn những xe vận tải, xe giàn, phao cầu, xe kiệu, xe
song mã ngất ngưởng kéo đi, bên trên lắc lư những bóng người ướt át
mặc áo đi mưa của sĩ quan. Dòng thác ồn ào này khi thì bị dồn nhanh
xuống dốc, ép chặt lại, quát tháo và đánh nhau ở các cầu, khi thì chậm
chạp bò lên và khuất sau một đỉnh dốc. Từ hai bên đường cái lại có
những đoàn xe chở bánh mì, chở cỏ khô và đạn đại bác. Những đơn vị
kỵ binh nhỏ băng qua đồng, vượt lên phía trước.
