nhân, chứ không phải là tập thể. Tôi khẳng định rằng cuộc trưng binh
đã thành công rực rỡ ở tất cả các nước, và chiến tranh đã được tiến
hành trôi chảy hơn hai năm nay rồi, bất chấp những lời phản kháng của
Giáo hoàng La mã chẳng qua cũng vì tất cả chúng ta, mỗi cá nhân, đều
sinh trưởng trong mớ tả lót trẻ con. Chúng ta vốn thích, và nếu không
thích hẳn đi nữa, thì cũng không hề phản đối việc giết người và cướp
của. Việc giết người và cướp của được nhà nước tổ chức. Những thằng
ngốc và những thằng nhãi ranh vẫn tiếp tục gọi việc giết người và cướp
của là giết người và cướp của. Nhưng tôi thì từ nay tôi sẽ gọi nó là sự
thực hiện trọn vẹn của quyền cá nhân. Con hổ muốn ăn con gì thì tha
hồ giết. Tôi còn cao hơn con hổ. Ai dám cả gan hạn chế quyền của tôi?
Pháp luật à? Nó đã bị dòi bọ gậm hết rồi.
Jađôv thu hai chân lại, đứng dậy một cách nhẹ nhàng rồi đi đi lại lại
dọc gian phòng sáng mờ mờ trong ánh hoàng hôn dọc qua những tấm
kính bẩn.
- Một nghìn triệu con người đang sống trong tình trạng chiến tranh,
năm mươi triệu người đàn ông đang đánh nhau trên các mặt trận. Họ
được tổ chức và vũ trang. Hiện nay họ còn là hai tập thể thù địch.
Nhưng không có gì cản trở họ một ngày kia sẽ ngừng bắn và sẽ liên kết
lại. Đó là lúc có một người nào đấy đứng ra nói với cái tập thể năm
mươi triệu người này: "Đồ ngu, chúng mày bắn sai mục tiêu rồi". Cuộc
chiến tranh phải kết thúc bằng một cuộc nổi loạn, một cuộc cách mạng,
một vụ hỏa hoạn toàn cầu. Lưỡi lê sẽ chĩa hết vào trong nước. Tập thể
sẽ là chủ nhân của cuộc sống. Người ta sẽ đặt lên ngai vàng một thằng
ăn mày ghẻ lở và sẽ thờ phụng nó. Thôi thế cũng được. Nhưng tôi lại
càng rộng tay để tranh đấu. Kia là luật của quần chúng, còn đây là luật
của cá nhân, của cá nhân trần truồng được khai triển trọn vẹn. Các anh
theo chủ nghĩa xã hội, còn chúng tôi tuân theo luật rừng, chúng tôi đi
theo chủ nghĩa vô chính phủ thiêng liêng, được tổ chức bằng một kỷ
luật sắt. Tim Êlizaveta Kievna đập điên cuồng. Đó chính là cái "vực
thẳm" mà trước đây nàng đã mơ ước hồi còn ở trọ nhà Têlêghin. Nhưng
