Khi lên cầu, ngựa cứ nghiêng ngả giữa hai càng xe, vó bấu vào
những tấm ván cầu ướt sũng, cố giật mãi xe mới nhích lên được một
chút. Ở đầu cầu có một người cưỡi ngựa đứng bên vệ đường, tà áo mưa
bay phần phật trước gió, tay cầm cây đèn lồng, đang cất tiếng khàn
khàn quát tháo. Một ông già đến cạnh hắn, cất mũ chào, rồi hình như
nài xin hắn điều gì. Thay cho câu trả lời, người cưỡi ngựa lấy cây đèn
sắt đánh vào giữa mặt ông cụ, và ông cụ ngã lăn xuống dưới mấy cái
bánh xe.
Đầu cầu bên kia mất hút trong bóng tối xa xăm, nhưng cứ trông thấy
những đốm lửa bên kia sông, có thể đoán rằng ở đấy có đến hàng nghìn
người đi lánh nạn. Đoàn xe tiếp tục di chuyển một cách chậm chạp.
Têlêghin bị ép vào một chiếc xe giàn, trên xe có một người đàn bà gầy
gò người quấn tấm chăn, tóc xõa kín cả mắt. Một tay bà ta ôm một
chiếc lồng chim, tay kia cầm cương ngựa. Bỗng chiếc xe dừng bánh.
Người đàn bà hoảng hốt ngoảnh lại. Bên kia cầu tiếng xôn xao mỗi lúc
một to lên, những đốm lửa di chuyển nhanh hơn, có chuyện gì xảy ra
rồi. Con ngựa rít lên một tiếng man dại như tiếng dã thú. Có ai kêu lên
bằng tiếng Ba-lan: "Chạy đi-i-i-i!" Và ngay lúc ấy một loạt tiếng súng
trường nổ xé không khí. Ngựa lồng lên, xe kêu răng rắc, đàn bà và trẻ
con cất tiếng rú the thé.
Xa xa ở bên phải lóe lên những tia lửa thưa thớt, mấy tiếng súng bắn
trả vọng lại. Têlêghin trèo lên một cái bánh xe nhìn cho rõ. Tim chàng
đập thình thịch. Hình như khắp nơi, suốt dọc sông đều có tiếng súng.
Người đàn bà cầm cái lồng chim đang xuống xe thì vướng chân vào
gấu váy và ngã lên xuống. "Ối! Cứu tôi với!" - bà ta rống lên bằng cái
giọng ồ ồ. Cái lồng chim lăn lông lốc xuống bờ đường đắp cao.
Giữa tiếng quát tháo và tiếng xe lăn, đoàn xe tải lại chuyển bánh
chạy nước kiệu qua cầu. "Đứng lại! Đứng lại" - lập tức có những tiếng
kêu thất thanh vang lên. Têlêghin trông thấy một chiếc xe lớn nghiêng
ra phía cầu, lộn nhào xuống sông. Bấy giờ chàng rời cái bánh xe nhảy
xuống bước qua những gói đồ vứt ngổn ngang giữa đất, đuổi kịp đoàn
