xe và nhảy sấp lên một chiếc xe giàn đang đi. Lập tức một mùi bánh mì
nướng dễ chịu xông lên đầu chàng. Ivan Ilyits thò tay xuống tấm vải
bạt, bẻ một miếng bánh và bỏ vào mồm nhai ngấu nghiến, nuốt vội đến
nỗi ngạt cả thở.
Trong cảnh ồn ào hỗn độn, giữa những tiếng súng đì đùng, cuối cùng
đoàn xe tải cũng sang đến bên kia cầu. Têlêghin nhảy từ trên xe giàn
xuống, len lỏi giữa chiếc xe ngựa của dân lánh nạn, ra đồng và đi dọc
theo con đường cái. Qua những câu nói đứt đoạn nghe lõm bõm trong
đêm tối, chàng hiểu rằng vừa rồi người ta bắn vào một đội tuần tiểu của
địch, tức của quân Nga. Như thế nghĩa là chiến tuyến cách chỗ này chỉ
độ mươi dặm, không hơn.
Mấy lần Têlêghin đứng lại thở. Đi ngược gió, dưới làn mưa quất vào
mặt, rất vất vả. Đầu gối ê ẩm, mặt rát bỏng, mắt đỏ kè và sưng húp.
Cuối cùng chàng ngồi xuống một ô đất bên cái rãnh và lấy hai tay ôm
đầu. Sau cổ, những giọt nước mưa lạnh buốt cứ chảy ròng ròng, khắp
người đau như dần.
Bỗng có một tiếng động ấm ức, tròn trĩnh như thể ở đâu rất xa có
một mảnh đất sụt xuống. Một phút sau lại có một tiếng nữa, giống như
một tiếng thở dài của đêm tối. Têlêghin ngẩng đầu lên nghe ngóng.
Giữa những tiếng thở dài sâu thẳm này chàng nghe ra một tiếng gầm gừ
khi thì lắng bớt, khi thì to dần lên thành những tiếng vang rền giận dữ.
Những âm thanh này vẳng lại không phải từ phía Têlêghin đang đi tới,
mà từ bên trái, hầu như sau lưng chàng.
Chàng ngồi sang bờ rãnh bên kia bây giờ đã có thể thấy rõ những
đám mây rách tả tơi bay rất thấp trên bầu trời màu chì bẩn. Đó là bình
minh đang đến. Đó là phương đông. Đó là nước Nga.
Têlêghin đứng dậy, thít chặt thắt lưng, rồi chân trượt trên bùn, chàng
đi về phía ấy qua những đám ruộng rạ ướt sũng, những hầm hào năm
ngoái nay đã sụt lở gần hết.
