đại bác chở mấy chú bé con cưỡi trên nòng, lăn ầm ầm qua phố. Trên
những đống tuyết bẩn dọc các vỉa hè, mấy cô tiểu thư trẻ măng tay cầm
kiếm giơ cao, gương mặt căng thẳng, và những cậu học sinh vũ trang
không biết khoan nhượng là gì, đang đứng giữ trật tự: đó là đội dân vệ
tình nguyện. Mấy ông chủ bắc thang lên gỡ những phù hiệu chim ưng
của hoàng đế trên biển xuống. Một tốp thiếu nữ ốm yếu, công nhân một
nhà máy thuốc lá, rước chân dung Lev Tôlxtôi qua các phố, và nhà lão
văn hào cau đôi mày nghiêm khắc nhìn tất cả những cảnh kỳ dị này.
Tưởng chừng như từ nay không còn có thể có chiến tranh, không có
hằn thù gì nữa, và chỉ cần treo thêm một ngọn cờ đỏ ở một nơi nào đấy,
một tháp chuông thật cao nào đấy nữa, là cả thế giới sẽ hiểu rằng chúng
ta đều là anh em, rằng không có một lực lượng nào khác trên thế giới:
chỉ còn niềm vui sướng, nền tự do, tình yêu thương, cuộc sống...
Khi những điện tín cho biết cái tin sét đánh là Sa hoàng đã thoái vị,
quyền trị quốc đã được trao lại cho Mikhail và vị thái tử hoàng đệ này
đã từ chối ngai vàng, thì không ai lấy làm kinh ngạc cho lắm: hình như
trong những ngày ấy người ta còn chờ đợi những điều kỳ lạ hơn nhiều.
Trên những đường viền gồ ghề lên xuống của các mái nhà, giữ vùng
trời trong suốt thăm thẳm màu da cam ở phía mặt trời lặn, một vì sao
lóng lánh đổi màu. Những cành bồ đề trụi lá vạch những đường đen
sẫm im lìm trên nền trời. Ở phía dưới đã tối hẳn, những vũng nước
đọng trên vỉa hè đã đông lại, kêu lạo xạo dưới chân. Đasa dừng lại, và
hai bàn tay vẫn ôm lấy cánh tay Ivan Ilyits, nàng đưa mắt qua dã hàng
rào thấp nhìn ánh đèn leo lét trong khung cửa sổ sâu hoắm của nhà thờ
Nikôla.
Ngôi nhà thờ nhỏ và khoảng sân của nó đều chìm trong bóng rợp của
rặng bồ đề. Xa xa có tiếng cửa đóng sập lại, và một người thấp bé mặc
chiếc áo dài quết đất, đầu đội cái mũ rộng vành trông như cây nấm, đi
qua sân trong, đôi ủng dạ giẫm lạo xạo trên lớp băng mỏng. Có thể
nghe thấy hắn khua chìa khóa lẻng xẻng và thong thả trèo lên gác
chuông.
