đen, một bầy gia súc câm lặng mà tổng hành dinh của Sa hoàng lùa vào
lò sát sinh. Người ta không hề hỏi xem anh em phải chết vì cái gì... Anh
em phạm lỗi thì họ đánh đập và đem bắn không xét xử (thượng tá
Tyôtkin đằng hắng, đổi chân đứng vài lần, nhưng vẫn im lặng, và chỉ
lát sau lại nghiêng nghiêng cái đầu chăm chú nghe) Tôi, chính ủy của
các quân đoàn mặt trận miền tây do chính phủ lâm thời đề cử - Nikôlai
Ivanôvits siết năm ngón tay lại như cầm lấy dây cương, - tuyên bố với
anh em rằng ngày nay không còn tối đen nữa. Cấp bậc đều bị bãi bỏ.
Từ nay, anh em binh sĩ đều là những công dân bình quyền của quốc gia
Nga-la-tư: không còn có sự phân biệt giữa binh sĩ và tổng tư lệnh nữa.
Những cách xưng hô như "bẩm quan lớn", "bẩm cụ lớn", "bẩm đại
nhân". Từ nay anh em sẽ nói: "chào tướng quân" hay là "thưa tướng
quân, vâng" hoặc "thưa tướng quân, không". Những cách trả lời xúc
phạm đến nhân phẩm như "lạy quan lớn quả có thế ạ" hay "bẩm quan
lớn làm gì có ạ" đều bị bãi bỏ. Quy chế bắt binh sĩ phải đứng nghiêm
chào bất cứ cấp sĩ quan nào đã bị bãi bỏ vĩnh viễn. Các bạn có thể bắt
tay chào hỏi một vị tướng, nếu các bạn muốn...
- Hô-hô-hô! -có tiếng cười vui vẻ truyền đi trong đám lính. Tyôtkin
cũng mỉm cười, trong khi mi mắt chớp chớp một cách thảng thốt.
- Và cuối cùng đây là điều chủ yếu nhất: anh em binh sĩ, trước đây
chiến tranh là do chính phủ Sa hoàng tiến hành, còn ngày nay người
tiến hành chiến tranh là nhân dân, là các bạn. Do đó, chính phủ lâm thời
đề nghị các bạn thành lập trong tất cả các quân đoàn những ủy ban binh
sĩ - ủy ban đại đội, ủy ban tiểu đoàn, ủy ban trung đoàn, vân vân, cho
đến ủy ban quân đoàn... Hãy cử vào ủy ban những chiến hữu mà các
bạn tin cậy!... Từ ngón tay người lính sẽ dạo chơi trên tấm bản đồ quân
sự bên cạnh cây bút chì của đại tướng tổng tư lệnh... Hỡi binh sĩ, tôi xin
chúc mừng các bạn về thành tựu đó, thành tựu vĩ đại nhất của cách
mạng!
Khắp cánh đồng lại vang dội tiếng "ura-a-a", Tyôtkin vẫn đứng thẳng
đờ, tay đặt lên lưỡi trai. Mặt ông ta xám ngoét lại. Trong đám đông bắt
