những tờ giấy trăng trắng ấy như những tấm mụn vải vá lên những bức
tường nền đã trải qua hàng thế kỷ. Những cấp bậc, những phẩm hàm,
những món tiền hưu bổng, những chiếc lon sĩ quan, chữ "yer"
, Thượng đế, quyền tư hữu và ngay cả cái quyền được sống theo ý
muốn cũng đều bị bãi bỏ. Bãi bỏ hết rồi! Dưới vành mũ, đôi mắt người
đi dán yết thị gườm gườm nhìn lên những khung cửa kính nơi những kẻ
trưởng giả hãy còn đi đi lại lại trong mấy căn phòng lạnh lẽo, bẻ đốt
ngón tay và nhắc đi nhắc lại.
- Thế này là thế nào? Rồi sẽ ra sao? Nước Nga sẽ tiêu vong, tất cả sẽ
chấm dứt... Chỉ còn một chết nữa mà thôi. Lại gần cửa sổ, họ thấy:
chênh chếch sang bên cạnh, trước tòa dinh thự của Cụ Lớn, nơi trước
kia thường có một viên cảnh binh đứng nghiêm liếc nhìn lên mặt nhà
xam xám, bây giờ có một chiếc xe tải dài đổ trước thềm, và từ những
khung cửa mở toang có những người mang vũ khí đang khiêng nào bàn
ghế, nào thảm nệm, nào tranh ảnh ra ngoài. Trên mái hiên có cắm một
ngọn cờ đỏ con con, và ngay trên thềm, đích thân cụ lớn, với đôi râu
má để như Xkôbêlev, mình mặc chiếc áo bành tô mỏng, đang dẫm chân
lạch bạch, mái đầu bạc rung rung. Họ đang tống cổ cụ lớn đi! Cụ lớn
biết đi đâu giữa cái thời tiết giá băng này? Muốn đi đâu thì mặc xác cụ
lớn, mặc xác cái bậc lương đống của triều đình ấy!
Đêm xuống. Ngoài đường tối mịt: không có lấy một ngọn đèn, không
có lấy một tia sáng nào từ các khung cửa sổ đen ngòm chiếu ra. Than
không có. Ấy thế mà nghe nói điện Xmolny lại rực rỡ ánh đèn, và các
khu nhà máy cũng sáng trưng lên như thế. Trên đô thành bị giày vò
hành hạ, bị bắn thủng lỗ chỗ, bão tuyết rú lên, thổi hun hút qua những
mái nhà dột nát như tiếng than thở: "Kh-kh-khốn to rồi -ồ-ồ-ồ!..."
Trong đêm tối chốc chốc lại vang lên một tiếng súng. Ai bắn thế, vì sao
mà bắn, bắn vào ai? Có phải tiếng súng phát ra từ nơi chập chờn ánh
lửa nhuốm đỏ những đám tuyết đang buông xuống mờ mờ? Đó là
những kho rượu đang cháy... Dưới các hầm chứa, có những người đang
