chốc những người đứng ngoài hành lang lại xô vào cánh cửa, quả nắm
bằng đồng quay đi quay lại. Ngoài cửa sổ gió biển rít lên từng hồi, phả
tuyết to hạt và nước mưa vào mấy tấm kính.
Báo cáo viên đã nói hết. Những người ngồi họp, người thì cúi mặt,
người thì lấy tay ôm đầu. Người chủ tọa chuyển bàn tay đang bưng mặt
lên mái đầu hói rồi lấy bút viết lên một tờ giấy con con. Trong mấy
dòng chữ vừa viết có một từ ông gạch dưới đến ba lần, mạnh đến nỗi
ngòi bút cạo rách cả giấy. Viết xong, ông vứt mảnh giấy sang cho người
thứ ba ngồi bên trái, một người gầy gò, để bộ ria đen, tóc dựng đứng.
Đọc xong mảnh giấy, người này cười nhạt sau bộ ria, viết luôn vào
mảnh giấy mấy câu trả lời...
Người chủ tọa nhìn ra cửa sổ, nơi cơn bão tuyết đang hoành hành, và
thong thả xé vụn mảnh giấy ra.
- Quân không có, lương thực không còn. Đúng như báo cáo viên đã
nói, chúng ta đang loay hoay trong cõi hư không, - ông nói, giọng trầm
trầm. - Quân Đức đang tấn công và sẽ còn tấn công nữa. Báo cáo viên
nói đúng...
-Chả nhẽ thế là hết ư? Có cách gì cứu vãn không? Phải đầu hàng à?
Lui vào bí mật à? mấy người nhao nhao hỏi.
- Có cách gì cứu vãn không ấy à? -Chủ tọa nheo nheo đôi mắt nói -
Chiến đấu, Chiến đấu ác liệt. Đánh tan quân Đức. Nếu bây giờ chưa
thắng được, ta sẽ rút về Moxkva. Quân Đức chiếm Moxkva thì ta sẽ rút
về dãy Ural. Ta sẽ thành lập nước cộng hòa Ural-Kuznetxk. Ở đấy có
than, có sắt và có một giai cấp vô sản dồi dào sức chiến đấu. Ta sẽ cho
công nhân Pêterburg di cư về đấy. Thế là ổn. Rồi nếu cần, ta sẽ rút nữa,
đến tận Kamtsatka cũng không nề. Chỉ cần nhớ lấy một điều thôi bảo
tồn cho được lớp tinh hoa của giai cấp công nhân, đừng để cho nó bị
hủy hoại. Rồi ta sẽ chiếm lại Moxkva và Pêterburg... Ở phương tây tình
hình còn thay đổi vài chục lần nữa... Chúi mũi xuống đất giơ tay ôm
đầu không phải là lề lối của người bolsêvik...
