trắng dã, hàm dưới dài nghêu ra. Sau lưng hắn là một viên sĩ quan Đức
ngồi khuỳnh hai cánh tay, trông nghiêm khắc và kỳ quặc, một miếng
kính nhỏ nhét vào hốc mắt, đội chiếc mũ lưỡi trai mới tinh, trông như
mũ giả. Ngồi so ro bên trái hắn là một người quen cũ của dân làng này:
viên quản lý của lão công tước, mùa thu năm ngoái đã phải trốn đi, trên
mình chỉ mặc vẻn vẹn có cái quần vệ sinh.
Bây giờ hắn ngồi trên xe, vẻ mặt cau có, mình mặc chiếc áo bành tô
sang trọng, đầu đội mũ ấm, mặt tròn vành vạnh, râu cạo nhẵn, mắt đeo
kính gọng vàng. Chao ôi, đám mu-gích đã gãi đầu gãi tai đến khổ khi
họ nhận ra Grigori Karliôvits Mil.
- Bỏ mũ xuống! - Viên sĩ quan kỳ quặc đột ngột quát lên bằng tiếng
Nga. Mấy người đứng gần miễn cưỡng cất mũ. Trên sân nhà thờ im
phăng phắc, viên sĩ quan vẫn ngồi chống tay lên đùi, miếng kính đeo
mắt lấp la lấp lánh, bắt đầu nói một cách khó nhọc, dằn từng tiếng một,
nhưng phát âm rất đúng:
- Hỡi dân cày làng Vlađimirxkôiê, các người đã trông thấy hai khẩu
súng máy Đức đặt trên đồi kia, nó bắn rất tốt... Các người dĩ nhiên đều
là hạng dân cày biết điều. Ta đây chẳng muốn gây thiệt hại cho các
người làm gì. Ta phải nói để các người biết rằng quân đội của Đức
hoàng Vilhem đến đây là để khôi phục lại sinh hoạt của những người
lương thiện. Người Đức rất bất bình khi thấy người ta trộm cướp tài sản
của kẻ khác, và tội đó sẽ bị người Đức trừng trị hết sức thẳng tay. Bọn
bolsêvik dạy các người khác kia, phải không? Chính vì thế mà người
Đức đánh đuổi bọn chúng, bọn chúng sẽ không bao giờ còn trở lại đây
nữa. Ta khuyên các người hãy suy nghĩ cho kỹ về những hành vi xấu xa
của mình, và cũng tính chuyện trả ngay tức khắc cho vị chủ nhân của
trang viện này tất cả những gì mà các người đã lấy trộm của ngài... Đến
đây, trong đám đông nổi lên những tiếng lầm rầm ấm ức. Suốt nãy giờ
Grigôri Karlôvits, mũ lưỡi trai sụp xuống tận mắt, ngồi quan sát đám
nông dân. Có một lần trên gương mặt phì nộn của hắn thoáng hiện lên
