Theo quan niệm của chàng, những con người ấy -cái nhóm nhỏ gồm
những sĩ quan và junker lẽ ra phải mặc áo quần vải trắng muốt như các
chiến sĩ thập tự quân ngày xưa: vì họ đã tuốt gươm chống lại lũ dân đen
nổi loạn, chống lại những lãnh tụ của lực lượng phi nghĩa hắc ám,
những thủ hạ của Ma-vương phản cơ đốc hay của quân Đức gì đấy - là
người ta vẫn nói thế, chứ có ma nó phân biệt được. (Rôstsin lần mò
xuống vùng sông Đôn chính là với những tư tưởng như vậy). Nhưng
trong những bữa chén của sĩ quan chàng lấy làm quái dị trước những
lời lẽ huênh hoang sàm sỡ trong tiếng cốc chén chạm vào nhau lanh
canh, những câu khoa trương ầm ĩ tâng bốc những hành động anh chị
trong khi chém giết đồng bào. Những gương mặt trẻ trung, xưa kia vốn
trang nhã của các chiến sĩ "thập tự quân" ấy đã biến dạng, méo mó đi vì
luôn luôn nóng lòng muốn giết chóc, trừng phạt, trả thù. Họ đứng đấy,
tay cầm những ly rượu cồn chín mươi lăm độ, nghêu ngao hát bài ca ai
điếu tưởng nhớ con người vô nghĩa nhất, kém cỏi nhất trong cả loài
người, con người đã bị bắn, bị thiêu ra tro, bị tung ra cho gió thổi tán
loạn khắp bốn phương trời như Đmitri Mạo-danh ngày trước, con
người mà nếu có thể gom góp lại tất cả những vũng máu đã đổ xuống
vì cái ý chí yếu hèn của hắn thì nhân dân nhất định sẽ dìm sống hắn
xuống cái hồ ấy...
Hình như (chính đây là một điều mà Rôstsin phải nhắm mắt để khỏi
nhìn thấy) điệu hát ấy là cái lý tưởng duy nhất của các chiến hữu của
chàng. Quét sạch bọn bolsêvik trên đất Nga, tiến về Moxkva giữa tiếng
chuông nhà thờ... Đênikin cưỡi ngựa bạch đi vào điện Kremlin. Phải,
phải, tất cả những cái đó đều có thể hiểu được. Nhưng sau đó rồi sẽ thế
nào nữa? - cái ấy mới là cái chính! Như về Quốc hội lập hiến chẳng
hạn: trong cái giới sĩ quan này, chỉ nhắc đến nó thôi cũng đã chướng tai
lắm rồi. Thế thì phải chăng lý tưởng của họ chung quy chỉ là một điệu
hát tưởng nhớ một thây ma?
Cái gì đã lôi cuốn những người ấy vào con đường đấu tranh, chết
chóc? Rôstsin nhắm mắt... Giơ ngực ra trước làn đạn hay uống rượu
