người ta un đúc thành những binh đoàn phục tòng ý chí thống nhất của
hội đồng quân sự. Lòng dũng cảm và chí kiên cường trở thành bổn
phận tất yếu của mỗi người. Sự đớn hèn đước xếp ngang hàng với sự
phản bội. Thế rồi mặt trận đỏ chuyển sang tấn công. Sau một trận đánh
ngắn gọn, họ chiếm Kazan, rồi Xamara. Các đơn vị bạch vệ hoảng hốt
bỏ chạy trước cuộc khủng bố đỏ. Ở gần Taritxyn, nơi Xtalin làm việc
với tư cách ủy viên hội đồng quân sự cách mạng của đạo hồng quân thứ
mười, đã diễn ra một trận huyết chiến rất lớn với quân đoàn cô-dắc
trắng của thủ lĩnh Kraxnôv được bộ tổng tham mưu Đức trang bị và
động viên...
Nhưng tất cả những sự kiện đó đều chỉ là đoạn mở đầu của cuộc đấu
tranh vĩ đại, một cuộc biểu dương sức mạnh trước khi bước vào những
biến cố chủ yếu của năm mười chín.
Ivan Ilyts Têlêghin đã hoàn thành nhiêm vụ của Ghymza giao. Trong
những trận đánh ở Kazan chàng đã được giao nhiệm vụ chỉ huy một
trung đoàn và là một trong những chiến sĩ đầu tiên đã tiến vào Xamara.
Vào một ngày thu nồng nực, chàng cưỡi con ngựa nhỏ lông dài đi bước
một ở phía trước trung đoàn trên phố Đvoiyanxkaia. Đoàn quân đi qua
cái quảng trường có tượng Alekxanđr đệ nhị (người ta đã vội vã lấy vấn
đóng kín nó lại). Và đây là ngôi nhà thứ hai kể từ góc phố... Ivan Ilyts
cuối đầu, chàng biết mình sẽ trông thấy gì, nhưng tim chàng vẫn se lại,
bồi hồi xót xa. Ở nhà bác sĩ Bulavin tất cả các cửa sổ ở tầng hai đều đã
vỡ toang. Trên lưng ngựa chàng có thể nhìn thấy tất cả: đây là cánh cửa
gỗ dẻ nơi Đasa đã hiện ra như trong một giấc chiêm bao, đây là căn
phòng làm việc, cái tủ sách đã đổ xuống, bức chân dung Menđêlêyêv
lệch nghiêng về một bên, kính đã rạn nứt... Đasa bây giờ ở? Nàng ra
sao? Dĩ nhiên chẳng có ai trả lời được.
HẾT TẬP II
