cả hai đều mặc áo ca-pốt và đội mũ lưỡi trai ngồi sau một cái bàn đặt ở
nhà trong, khuỷu tay chống xuống mặt bàn trước ngọn đèn nhựa thông.
Viên đại đội trưởng ra lệnh cho Đasa và Kuzma Kuzmits, lúc bấy giờ
đã đứng lại ở ngưỡng cửa, bước lại gần bàn hơn.
Tại sao các người lại đứng giữa thảo nguyên, trong khu vực bố trí
của quân đội? Mắt ông ta không nhìn đi đâu hết, nó dọi thẳng vào mắt
họ. Trước cái nhìn ấy, Đasa bỗng thấy chân tay rã rời ra. Nàng phều
phào qua đôi môi khô đét:
- Ông ấy sẽ nói rõ. Tôi ngồi một chút có được không ạ?
Nàng vịn hai tay vào ghế dài ngồi xuống, nhìn ngọn lửa chập chờn
trong cái bát bằng đất sét. Kuzma Kuzmits chóp chép đôi môi, hết đứng
chân này lại chuyển sang chân kia, bắt đầu kể lại câu chuyện mình với
Đarya Đmitrievna đi vào thảo nguyên tìm đường về vùng sông Đôn,
vừa đi vừa suy luận, chủ yếu là về những vấn đề cao siêu. Về mặt này
của cuộc hành trình ông ta kể rất cặn kẽ, vội vàng cuống quít, chỉ sợ
người ta ngắt lời. Nhưng hai người chỉ huy vẫn ngồi yên sau bàn im lìm
như hai tảng đá.
- Thưa hai vị chỉ huy, tư duy bằng những phạm trù lớn quả là một
việc cao cả. Tôi muốn nói gì? Tôi muốn cảm ơn cách mạng giải phóng
chúng tôi ra khỏi những chuyện vặt vãnh buồn tẻ. Con người, một sinh
vật ngang hàng với thượng đế, sinh để hoàn thành những sứ mệnh cao
cả, - như Orphê với mấy đường tơ của cây đàn lyra huyền diệu đã làm
cho đất đá sống dậy và thuần phục được sức mạnh hung hãn của thiên
nhiên hoang dại, - con người ấy lại phải ngồi trước ngọn đèn chong tù
mù khói bốc khét lẹt, thấm nước bọt vào mấy tờ ngân phiếu vừa cả vào
trí óc mình nữa, để bày mưu tính kế lừa phỉnh đồng loại cho thật khéo...
Cảm ơn các ông đã đập tan cuộc sống nghèo nàn ti tiện, đáng cho ký ức
nhân loại ngàn đời nguyền rủa... Không còn phải ngồi thấm nước bọt
vào đâu nữa, dù muốn dù không cũng phải chuyển cung bậc sang
những đề tài cao cả hơn... Để chứng minh cho lòng thành thực của tôi -
đây... (ông ta rút cái túi muối ra). Đây là sở hữu duy nhất của tôi, ngoài
