quân tự vệ đến tận nhà đọc lệnh bắt giam, phạt làm nặng hơn hoặc
bắt đi cải tạo. Quân lệnh như sơn, trên dưới một lòng theo lệnh cán
bộ Mã. Người khen Mã cũng nhiều, người chê Mã cũng không ít. Kẻ
căm ghét nói rằng, Mã ác như Tần Thủy Hoàng!
Hàng ngàn dân công già trẻ, gái trai đứng nối nhau tạo thành
một đường dây, người đào đất, người nâng miếng đất lên vai người
này chuyền vai người kia. Bà con thuộc tầng lớp địa chủ, phú nông
đứng dưới nhấc thép đất lên vai tầng lớp trung nông. Đất trên vai
trung nông chuyển sang vai bần nông, và cuối cùng tầng lớp cố
nông vinh hạnh đặt khúc đất nặng như cái cối đá đắp thành bờ
bối, con đê phụ cản trở nước sông Hồng mùa lũ, giữ nước sông mùa
hạn.
Chủ nhiệm từng là lính trận, huân chương chiến công đầy trên
ngực áo. Xuất thân từ hoàn cảnh gia đình bần hàn, Mã vẫn chưa
hết ác cảm với những người từng thuộc thành phần địa chủ cường
hào ác bá. Bần nông cố nông dẫu sao cũng chịu nghèo khổ bao đời,
giờ có hợp tác xã đề cao bình đẳng bác ái, họ phải được ưu ái hơn.
Nên ông xếp theo thứ tự bà con bần, cố nông được đứng ở vị trí
trên cao công việc đỡ mệt nhọc. Ngụ ý như vậy nhưng ông đâu có
lường được những ngày gió bấc mưa phùn, đứng trên bờ cao gió
đông bắc phần phật rít gào cứa vào da thịt kèm mưa phùn rét tái tê.
Ông phát cho bà con những cái áo mưa, gió xô đẩy, thổi lạng người bà
con đứng trên cao trông như những hình nộm phất phơ giữa trời.
Những dân công thành phần phú nông trung nông đứng dưới thấp
cái gió bị khuất thành ra lại ấm áp, dễ chịu hơn.
Hợp tác xã điểm danh chấm công từng ngày. Cờ đỏ sao vàng,
cổng chào, khẩu hiệu, biểu ngữ, trống chiêng rộn ràng. Không khí
công trường vui như ngày hội. Chiều tan học, các em học sinh xếp
hàng dài xuống đường diễu hành khắp làng quê hô vang khẩu hiệu
