Nhưng thực tế là thậm chí ngay cả trong tình huống ấy anh ta vẫn không lựa
chọn. Anh ta để ông dượng kéo đi.
Khoảng một giờ sau, anh ta lại lần nữa sao nhãng. “Rồi Adelino Canepa lên
nhà trên. Ông ta nói mọi người trốn trong hầm rượu sẽ an toàn hơn. Ông ta và
dượng tôi đã nhiều năm không nói với nhau câu nào như tôi từng kể với mọi
người. Nhưng trong khoảnh khắc cam go ấy, Adelino Canepa đã trở lại bản tính
người, và dượng tôi thậm chí còn bắt tay ông ta. Vậy là chúng tôi suốt một giờ
chui nhủi trong bóng tối giữa những thùng rượu, giữa mùi hương của chất ngất
rượu nho khiến đầu óc người ta hơi mơ màng, ấy là chưa kể tiếng súng bên ngoài.
Rồi tiếng đạn thưa dần, bặt đi. Chúng tôi nhận ra một bên đang rút quân, nhưng
chúng tôi không biết là bên nào cho tới khi từ một ô cửa sổ phía trên đầu trông
xuống một đường mòn nhỏ, chúng tôi thấy vọng lại một giọng nói, bằng tiếng địa
phương: ‘Monssu, i’e d’la repubblica bele si?’”
“Nghĩa là gì vậy anh?” Lorenza hỏi.
“Đại khái là: Thưa ngài, nếu còn tên nào của đảng Cộng hòa Xã hội Ý bám
trụ ở những khu vực này thì xin làm ơn thông báo cho tôi ạ. Cộng hòa, thời ấy, là
một từ xấu. Đó là giọng của quân kháng chiến, hỏi một người qua đường hay ai
đó đứng bên cửa sổ, và điều ấy có nghĩa rằng quân phát xít đã rút. Trời đang trở
tối. Lát sau, cả bố và bà ngoại tôi đều trở về, kể lại những chuyện hiểm nguy vừa
xảy ra với họ. Mẹ và dì tôi chuẩn bị thứ gì đó để ăn trong khi dượng và Adelino
Canepa lại kiểu cách ngừng nói chuyện với nhau. Từ đó cho đến hết tối hôm ấy,
chúng tôi nghe tiếng súng vẳng lại từ xa, về phía những ngọn đồi. Quân kháng
chiến đang đuổi theo tàn địch. Chúng tôi đã thắng.”
Lorenza hôn lên đầu Belbo và anh ta nhăn mũi. Anh ta biết mình đã thắng
dù có chút giúp đỡ của phát xít. Trên thực tế, tình cảnh ấy cũng giống như xem
một bộ phim. Trong thoáng chốc, mạo hiểm với viên đạn bắn tỉa, anh ta đã bước
vào màn hành động trên màn ảnh, nhưng chỉ trong thoáng chốc, trên đường trốn
chạy, như trong phim Hellzapoppin, khi những cuộn phim bị lẫn lộn với nhau và
một người Anh-điêng nghễu nghện trên lưng ngựa tiến vào một phòng khiêu vũ
hỏi những người ấy đi đường nào. Ai đó nói “Đường này”, thế là người Anh-
điêng lộc cộc phi vào một câu chuyện khác.
