nào lần mở ra cho hết, một phần bởi vì các tác gia và những nhân vật chính người
Ả Rập mang những cái tên cực dài, các văn bản được ghi lại với cả một rừng
những dấu phụ, càng về tối thì chúng tôi chẳng phân biệt nổi giữa những
Abu’Abd Allãh Muhammad ibn ‘Ali ibns Razzãm al-Tãĩ al-Kũfĩ, Abũ
Muhammad ‘Ubayd Allãh và AbũMudnĩ Adb DĩnNãsĩr ibn Khusraw Marvãzĩ
Qbuãdyiãnĩ. Nhưng tôi hình dung, một người A Rập cũng sẽ gặp khó khăn tương
tự với những Aristoteles, Aristoxenus, Aristarchus, Aristides, Aristagoras,
Anaximander, Anaximenes, Anacreon và Anacharsis vậy thôi.
Nhưng có một điều chắc chắn: Hồi giáo Shia đến lượt nó lại phân thành hai
nhánh, một nhánh có tên là Thập Nhị, những người chờ đợi một vị Imam đã mất
và sẽ trở lại trong tương lai, và nhánh kia, Ismaili, ra đời tại Cairo trong triều đại
Fatimid và đến lượt nó là nguyên nhân của cuộc cải cách Hồi giáo Ismaili ở Ba
Tư thông qua một nhân vật có sức quyến rũ lớn, Hasan as-Sabbãh huyền bí và tàn
bạo. Sabbãh dựng trụ sở ở Tây Nam biển Caxpi, trong pháo đài bất khả xâm
phạm Alamut, Ổ Chim Ăn Thịt.
Ở đó Sabbãh cho vây quanh mình những kẻ sùng bái, những fidã’ĩyĩn hay
fedayeen, những người trung thành đến chết; và ông ta dùng họ để thực hiện các
vụ ám sát chính trị, làm công cụ cho jihad hafĩ, cuộc thánh chiến ngầm. Fedayeen
sau này chịu một tai tiếng đen đủi với cái tên Assassin, Sát thủ - thời nay không
phải là một từ hay nhưng với họ hồi ấy thì tuyệt huy hoàng, biểu tượng của một
dòng giống tu sĩ chiến binh rất giống với các hiệp sĩ dòng Đền, một tầng lớp hiệp
sĩ tâm linh.
Pháo đài Alamut: Hòn đá. Dựng trên một mỏm đá chót vót dài bốn trăm mét
và có những nơi chỉ rộng vài mét, nhiều nhất là ba mươi mét. Trông từ xa, với
người đi dọc con đường Azerbaijan, nó nom như một bức tường tự nhiên, trắng
lóa mắt dưới ánh mặt trời, ngả sắc lơ trong chiều tím, đỏ như máu vào buổi hoàng
hôn; vào một số ngày nó lẫn trong mây hoặc lóe lên cùng sấm sét. Dọc theo rìa
phía trên ta có thể nhìn ra cái gì đó như một hàng kiếm đá chĩa thẳng lên hàng
trăm mét. Phía dễ xâm nhập nhất là một triền sỏi hiểm trở mà các nhà khảo cổ
ngày nay cũng không trèo lên nổi. Đường vào pháo đài là một cầu thang bí mật
đục vào trong núi đá, giống như lớp vỏ xoắn của một quả táo đá, và chỉ cần một
cung thủ là đủ để phòng vệ. Chóng mày hoa mắt, một thế giới khác. Họa có cưỡi
trên cánh ưng mới vào được Alamut.
Ở đây Sabbãh thống trị, và những người thừa nhiệm ông ta, mỗi người đều
được biết đến dưới cái danh Sơn nhân Lão quái. Người đầu tiên là Sinãn lưu
huỳnh.
