120
“Nhưng với ta thứ đáng ân hận là thực tế rằng ta thấy những kẻ sùng bái
ngẫu tượng ngốc nghếch vô tri, những kẻ không còn noi theo sự tuyệt diệu
của tín ngưỡng Ai Cập, hơn là bóng tối xâm chiếm sự cao quý của cơ thể, và
những kẻ tìm kiếm Cái thánh thiêng, dù bởi lý do gì đi nữa, trong cứt đái của
người chết và những thứ không sự sống. Những tên ngốc này dẫu vậy cười
cợt không chỉ những tín đồ thánh thiện và trí tuệ trong chúng ta mà cả những
tín đồ nổi tiếng là thú vật. Và tệ hơn, với điều này chúng hân hoan mừng
chiến thắng khi thấy những nghi lễ điên cuồng của chúng nổi như cồn...”
“Đừng để điều này làm ngài phiền muộn, ôi Momus,” Isis nói, “bởi vì số
phận đã định ra vòng tuần hoàn của bóng tối và ánh sáng.”
“Nhưng cái xấu,” Momus đáp lời, “chính là họ chắc chắn rằng mình ở trong
ánh sáng.”
− Giordano Bruno, The Expulsion of the Triumphant Beast,
Đối thoại thứ ba, Phần Hai, do Arthur D. Imerti dịch,
Rutgers University Press, 1964, tr. 236
Đáng lẽ tôi nên yên lòng. Tôi đã sáng tỏ. Chẳng phải ai đó đã nói rằng sự an lòng
tới khi ánh sáng tỏ sao? Tôi đã sáng tỏ. Đáng lẽ tôi nên yên lòng. Ai đã nói rằng
an lòng phát xuất từ sự trầm tưởng về trật tự, trật tự được ta giác ngộ, thưởng
lãm, nhận ra không dư thừa, trong hân hoan và chiến thắng, kết thúc của nỗ lực?
Tất cả đã rõ ràng, sáng sủa; con mắt ngự trên toàn thể và các bộ phận và thấy các
bộ phận đã hợp lại thế nào để tạo nên cái toàn thể; nó lĩnh hội được điểm trung
tâm nơi bạch huyết chảy, hơi thở, gốc rễ...
Đáng lẽ tôi nên yên lòng. Từ cửa sổ thư phòng của dượng Carlo tôi nhìn
ngọn đồi, và mảnh cong cong của vầng trăng đang lên. Cái gò đất rộng của
Bricco, những đường viền nhu hòa hơn của những ngọn đồi nơi hậu cảnh kể câu
chuyện về những khuấy động chậm rãi và uể oải của Mẹ Trái đất, người duỗi dài
và ngáp, kiến tạo và phi kiến tạo những đồng bằng xanh lam trong cái chớp lóe
chết chóc của một trăm ngọn núi lửa. Mẹ Đất trở mình trong giấc ngủ và đổi một
bề mặt lấy một bề mặt khác. Nơi những con cúc từng kiếm ăn, kim cương. Nơi
kim cương từng mọc lên, ruộng nho. Logic của băng tích, của sụt lở đất, của tuyết
