thật nhanh nên tiết kiệm thời gian bằng cách vứt hết nguyên âm đi. Nhưng chị ta
có cảm thức về justitia aequatrix
: Khi đánh máy, chị ta bỏ qua phụ âm.”
“Ở đây chị ta làm việc gì?”
“Tất tần tật, đáng buồn là vậy. Trong mọi nhà xuất bản đều có một người
không thể thiếu, người duy nhất có thể tìm được đồ trong đống lộn xộn mà anh ta
hoặc chị ta tạo ra. Ít nhất khi bị mất một bản thảo, anh cũng biết đó là lỗi của ai.”
“Chị ta còn làm mất bản thảo nữa?”
“Các nhà xuất bản luôn làm mất bản thảo. Có những lúc tôi nghĩ đó là hoạt
động chính của họ ấy chứ. Nhưng luôn cần có một bị bông, anh có công nhận vậy
không? Tôi chỉ phàn nàn duy có một điều là chị ta không làm mất những bản thảo
tôi muốn biến khỏi tầm mắt. Những thứ này là bất trắc trong cái mà ngài Bacon
tài năng gọi là Sự tiến bộ của trí thức.”
“Chúng mất bằng cách nào cơ chứ?”
Anh ta dang tay. “Thứ lỗi cho tôi, nhưng đó là một câu hỏi ngu ngốc. Nếu
chúng tôi biết chúng mất bằng cách nào thì chúng đã chẳng mất.”
Rất logic,” tôi nói. “Nhưng nghe này, những sách của Garamond mà tôi thấy
ở chỗ này chỗ nọ có vẻ được làm rất cẩn thận, và các anh còn có một danh mục
sách ấn tượng. Tất cả được làm ra ở đây sao? Các anh có bao nhiêu người vậy?”
“Bên kia hành lang có một phòng cho nhân viên kỹ thuật; cạnh phòng này là
phòng đồng nghiệp Diotallevi của tôi. Nhưng anh ta làm sách tham khảo, những
dự án lớn, những tác phẩm phải làm rất lâu và có vòng đời dài. Tôi làm các ấn
bản dùng trong trường đại học. Không bận rộn gì lắm. Đương nhiên tôi có can
thiệp vào một số cuốn sách, nhưng đã thành nguyên tắc, chúng tôi không cần lo
lắng về mặt biên tập, học thuật hay tài chính. Các ấn phẩm của một viện hay hội
thảo nằm dưới sự bảo trợ của trường đại học. Nếu tác giả là người mới, giáo sư
của anh ta sẽ viết lời bạt. Tác giả sửa lỗi chính tả, kiểm tra các trích dẫn, chú
thích và không đòi nhuận bút. Cuốn sách được dùng làm sách giáo khoa, bán
được vài ngàn bản trong vài năm và chúng tôi hoàn vốn. Không bất trắc, không
thua lỗ.”
“Vậy thì anh làm gì?”
“Nhiều việc. Chẳng hạn chúng tôi xuất bản một số sách bằng ngân sách của
mình, thường là các tác phẩm dịch của những tác giả có uy tín, để thêm điểm
nhấn vào danh mục sách. Thế rồi có những bản thảo tự nhiên lù lù từ trên trời rơi
