để thuê mướn họ tăng lên quá nhanh, nếu không nói là nhanh hơn khả năng
tìm thuê được người lao động.
Mặc dù là một nước rất giàu có, nhưng nếu cứ dậm chân tại chỗ,
không làm cho của cải sinh sôi nảy nở, thì tiền công lao động cũng khó có
thể cao được. Quỹ để trả công lao động, tiền thu nhập và vốn của người dân
trong nước có thể ở mức độ lớn nhất nhưng nếu quỹ lương và thu nhập vẫn
giữ nguyên như vậy hoặc gần như vậy trong một vài thế kỷ, thì số người
lao động cần hàng năm có thể dễ dàng và thậm chí rất dễ dàng tìm thuê
được. Không còn cảnh khan hiếm nhân công, giới chủ cũng chẳng cần phải
cạnh tranh với nhau trả lương cao để thuê mướn họ. Số lượng nhân công
trong trường hợp này trở nên nhiều hơn số công việc dành cho họ. Do số
công việc có rất ít, người lao động thiếu việc làm lại nhiều, họ buộc phải
cạnh tranh nhau để giành cho mình việc làm. Nếu ở những nước như vậy
tiền công lao động trước đây có thể đủ để nuôi sống người lao động và gia
đình, thì sự cạnh tranh giành việc làm giữa những người lao động và lợi ích
của giới chủ sẽ nhanh chóng giảm tiền công xuống mức thấp nhất của
người bình thường. Trung Hoa đã có thời kỳ giàu có nhất, vì đất đai màu
mỡ, phì nhiêu lại được cày cấy, chăm bón tốt nhất, với những người cần cù
và số dân đông nhất thế giới. Nhưng nước này cứ dậm chân tại chỗ từ thế
kỷ này sang thế kỷ khác, Mareo Polo, người đến Trung Hoa hơn 500 năm
trước đây, đã tả đời sống của dân chúng, sự cần cù lao động của họ và mức
đông dân cũng chẳng khác gì những người du lịch ngày nay tả về họ.
Có thể Trung Hoa đã có nhiều của cải và trở nên giàu có từ trước khi
Marco Polo đến thăm và từ đó đến nay phát triển rất chậm. Theo lời kể của
những người đến Trung Hoa ngày nay, tuy có nhiều sự trái ngược về những
khía cạnh khác nhau, nhưng họ đều nhất trí là tiền công lao động thấp và
người lao động gặp nhiều khó khăn trong việc nuôi sống gia đình. Họ cảm
thấy thỏa mãn khi được một vài lon gạo sau một ngày lao động cật lực trên
đồng ruộng. Người thợ thủ công còn ở trong tình trạng tồi tệ hơn. Đáng lẽ
ra họ ngồi đợi công việc làm tại xưởng theo yêu cầu của khách hàng như ở
Châu Âu, thì họ lại phải đi lang thang ngoài đường phố với bộ đồ nghề trên
vai để mời chào mọi người thuê mướn họ, làm như thể đi xin công việc
