thuộc vào số lượng ngũ cốc mà chúng có thể đổi lấy được, chứ không phải
vào số lượng thịt hoặc bất kỳ thứ sản phẩm thô nào khác lấy ra từ đất.
Những nhận xét nhẹ nhàng như vậy về giá ngũ cốc và các hàng hóa
khác chắc sẽ chẳng gây nên sự hiểu lầm cho các vị tác giả thông minh nếu
như họ không bị ảnh hưởng bởi ý kiến thường có trong dân chúng cho rằng
số lượng bạc tất nhiên tăng lên ở mỗi nước cùng với sự gia tăng mọi của
cải, như thế giá trị của bạc tất nhiên phải giảm sút, khi số lượng của nó
ngày càng nhiều lên. Tuy thế, quan điểm như vậy hình như hoàn toàn
không có cơ sở.
Số lượng các kim loại quý có thể tăng ở bất cứ nước nào do hai
nguyên nhân khác nhau: trước hết do việc tìm ra và khai thác ngày càng
nhiều mỏ để cung cấp cho tiêu dùng, và sau đó do việc dân chúng ngày
càng giàu vì có hàng năm sản xuất ra càng nhiều sản phẩm lao động.
Nguyên nhân thứ nhất chắc chắn có liên quan với việc giảm giá trị của các
kim loại quý, nhưng nguyên nhân thứ hai thì chẳng có mối liên quan nào cả
với việc giảm giá trị các kim loại quý.
Khi nhiều mỏ với trữ lượng lớn được phát hiện ra, một số lượng lớn
kim loại quý được mang ra thị trường, mà số lượng vật phẩm tiêu dùng cho
đời sống và các thứ tiện nghi khác, mà kim loại quý đó có thể đổi lấy, vẫn y
nguyên như trước, thì một lượng kim loại quý bây giờ chỉ đổi được một
lượng hàng hóa ít hơn. Do đó số lượng kim loại quý tăng lên ở một nước do
tìm ra và khai thác được nhiều mỏ hơn trước, tất yếu liên quan đến giá trị
của chúng bị giảm sút.
Trái lại, khi của cải một nước tăng lên và sản phẩm lao động ở nước
đó càng ngày càng có nhiều hơn, thì cần thiết phải đúc một số lượng lớn
đồng tiền bằng kim loại để giúp cho việc lưu thông hàng hóa. Dân chúng
khi có trong tay nhiều hàng hóa để bán lấy tiền, tất nhiên sẽ mua một số
lượng lớn các đồ dùng bằng vàng, bạc. Họ có trong tay nhiều đồng tiền đúc
bằng kim loại hơn vì đó là điều cần thiết, nhưng nếu họ mua nhiều đồ dùng
bằng vàng, bạc thì đó là do tính kiêu căng, hợm mình, muốn tỏ ra ta đây là
người giàu sang phú quý hơn người. Họ muốn mua nhiều loại đồ vật xa xỉ
khác nữa, các bức tượng, bức tranh đẹp và các thứ đồ quý hiếm mà người
