CỦA CẢI CỦA CÁC DÂN TỘC - Trang 517

được thu hút vào nhiều công việc sản xuất và dịch vụ ở trong nước. Người
ta không cảm thấy những chấn động lớn và ngay cả những rối loạn nhỏ
xuất phát từ một thay đổi lớn như vậy với hàng trăm ngàn người mà công
việc trước đó chỉ là cầm vũ khí và nhiều người còn quen với việc cướp bóc
và phá phách nữa. Số người sống lang thang, vất vưởng cũng không tăng
lên nhiều. Lương và tiền công lao động cũng không vì thế mà bị giảm trong
bất kỳ công việc làm nào, theo như tôi được biết, trừ lương thủy thủ trong
ngành vận tải thương mại. Nhưng nếu chúng ta so sánh với nhau các thói
quen của một người lính và của bất kỳ người sản xuất nào, chúng ta sẽ thấy
rằng các thói quen của người sản xuất không có chiều hướng làm cho mình
mất vị trí trong một ngành nghề mới, trong khi người lính thì lại không ra
sức tìm tòi bất kỳ công việc gì thích hợp. Người sản xuất luôn luôn biết
thích ứng với hoàn cảnh mới và tìm mọi cách kiếm ăn sinh sống bằng chính
sức lao động của mình. Người lính thì trông chờ vào tiền lương phát cho
họ. Người sản xuất thì chăm chỉ, siêng năng cần mẫn; người lính quen thói
ăn không ngồi rồi và tiêu phí. Chắc là dễ chuyển hướng những người siêng
năng, cần mẫn từ một công việc lao động này sang một công việc lao động
khác hơn là chuyển từ sự chây lười và tiêu phí sang bất kỳ công việc gì
khác. Người ta nhận thấy rằng đối với một số không nhỏ các ngành sản
xuất phụ có tính chất giống nhau, cho nên một người thợ có thể chuyển dễ
dàng từ một ngành này sang một ngành khác, đó là chưa kể đến rất nhiều
thợ thỉnh thoảng còn làm thêm các công việc sản xuất ở nông thôn. Số vốn
dùng để thuê những người thợ trong một ngành nghề nào đó trước đây thì
nay vẫn nằm ở trong nước để trả công cho một số người tương đương làm
một số công việc nào khác. Vì số vốn trong nước vẫn như vậy; cho nên yêu
cầu về lao động cũng chẳng thay đổi là bao hoặc vẫn như trước, mặc dù số
vốn đó dùng ở các nơi khác và cho các ngành nghề khác. Các thủy thủ và
binh lính khi giải ngũ được tự do làm bất kỳ nghề gì thích hợp đối với họ
và ở bất kỳ nơi nào ở Anh hoặc ở Ai Len. Vậy nên để cho họ quyền tự do
tìm kiếm và làm loại nghề gì mà họ ưa thích dù họ là thần dân hay thủy thủ
và binh lính của đức vua; điều đó có nghĩa là phá bỏ mọi đặc quyền, đặc lợi
của các phường và bãi bỏ luật lệ về chế độ học nghề, cả hai thứ nói trên đều