các biện pháp ngăn cấm được bỏ đi tức thời, các hàng ngoại rẻ tiền cùng
thể loại có thể được nhập ồ ạt vào thị trường trong nước và gây nên mất
việc làm cho nhiều ngàn người thợ đang sản xuất và tước đoạt sinh kế của
họ. Nạn hàng ngoại tràn ngập thị trường trong nước sẽ gây nên một sự rối
loạn khá lớn. Việc này chắc có thể được thấy ít hơn là người ta thường
tưởng vì hai lý do sau đây:
Thứ nhất, tất cả các loại hàng công nghiệp mà một phần nào đó được
xuất sang các nước Châu Âu khác mà không có tiền thưởng khuyến khích,
có thể bị tác động rất ít bởi việc nhập các hàng ngoại với mức độ tự do
nhất. Các loại hàng công nghiệp đó tất phải được bán ở nước ngoài với giá
rẻ như các loại hàng ngoại cùng thể loại và chất lượng, và do đó, phải được
bán rẻ hơn ở trong nước. Các hàng hóa đó, vì thế, vẫn chiếm lĩnh thị trường
trong nước, và dù cho có một số ít người tiêu dùng có thể vẫn cứ mua hàng
ngoại chỉ vì lý do duy nhất là họ quen dùng và ưa thích hàng ngoại, bất kể
hàng nội cùng thể loại rẻ và tốt hơn, thì đó chỉ là tính ngông cuồng và ý
thích riêng của những người đó, và số ít người này không thể làm xoay
chuyển được tình hình hàng bán trong nước và gây ảnh hưởng tới đời sống
của người sản xuất. Song một phần lớn hàng hóa của các ngành sản xuất
hàng len, hàng bằng da thuộc và hàng ngũ kim của chúng ta đã được xuất
khẩu hàng năm sang các nước Châu Âu khác mà không cần phải có tiền
thưởng xuất khẩu, và các loại hàng hóa này sử dụng một số không ít công
nhân. Có thể nói tơ lụa là mặt hàng bị thiệt hại nhiều nhất do hậu quả của
việc tự do buôn bán, và sau đó đến các đồ vải lanh (khăn bàn, khăn ăn,
khăn trải giường…) nhưng các mặt hàng này chịu thiệt hại ít hơn nhiều so
với các hàng tơ lụa.
Thứ hai, mặc dù do việc khôi phục lại việc tự do buôn bán một số lớn
thợ bị mất việc làm và khả năng sinh sống nhưng không phải vì thế mà họ
không còn phương kế gì khác để tiếp tục làm việc, kiếm sống. Cuộc chiến
tranh vừa qua khi chấm dứt đã giải ngũ hơn một trăm ngàn thủy thủ và binh
lính, một số lượng tương đương với số công nhân trong các ngành sản xuất
lớn, nhưng mặc dù ban đầu họ cũng gặp phải không ít khó khăn trong đời
sống, họ dần dần cũng tìm ra cho mình những công việc làm thích hợp và
