và trên thực tế, nhiều khi rất khác với tỷ giá hối đoái được tính toán, cho
nên trong nhiều trường hợp từ tỷ giá hối đoái được tính toán người ta
không thể rút ra được một kết luận rõ ràng về tỷ giá hối đoái thực tế.
Khi nhờ một số tiền được trả ở Anh bao hàm, theo tiêu chuẩn của sở
đúc tiền Anh, một số ounce bạc nguyên chất, Anh nhận được một hối phiếu
có ghi một số tiền phải được trả ở Pháp bao hàm, theo tiêu chuẩn của sở
đúc tiền ở Pháp, một số tương đương ounce bạc nguyên chất, thì tỷ giá hối
đoái được coi là ngang giá giữa Anh và Pháp. Khi Anh trả nhiều tiền hơn,
điều đó có nghĩa là Anh phải trả một khoản tiền bù và khi đó sự thanh toán
nợ bằng hối phiếu là bất lợi cho Anh và có lợi cho Pháp. Khi Anh chỉ phải
trả ít tiền hơn, điều đó được xem như Anh được một số tiền thưởng hối
đoái và sự thanh toán nợ bằng hối phiếu được xem như bất lợi cho Pháp và
có lợi cho Anh.
Nhưng trước hết, chúng ta không thể phán đoán được giá trị của tiền tệ
thuộc các nước khác nhau dựa trên tiêu chuẩn của sở đúc tiền ở các nước
đó. Ở một vài nước tiền kim loại bị mòn qua sử dụng, bị cắt xén về hàm
lượng và do đó bị giảm giá trị thực so với mức chuẩn lúc ban đầu. Nhưng
giá trị tiền kim loại đang lưu hành hiện nay ở mỗi nước so với giá trị tiền ở
bất kỳ nước nào khác, thì đều tỷ lệ không phải với số lượng bạc nguyên
chất phải có theo hàm lượng chuẩn, mà tỷ lệ với hàm lượng kim loại thực
sự đang chứa đựng trong đồng tiền hiện hành. Trước khi đúc lại tiền bạc
vào thời vua William, sự hối đoái giữa Anh và Hà Lan, tính toán bằng cách
thông thường theo tiêu chuẩn do Sở đúc tiền ở hai nước quy định, là thiệt
hại cho Anh tới 25%. Nhưng như chúng tôi được biết qua ông Lowndes,
giá trị thực tể của tiền kim loại Anh thời đó còn thấp hơn 25% so với giá trị
chuẩn. Vì thế, tỷ giá hối đoái thực tế lúc bấy giờ có thể là có lợi cho Anh
bất kể việc tính toán về mặt hối đoái có vẻ hình như bất lợi đối với Anh;
một số ounce bạc nguyên chất trên thực tế được trả ở Anh đã có thể mua
được một hối phiếu có số ounce bạc nguyên chất nhiều hơn phải được trả ở
Hà Lan. Người mua hối phiếu đó trên thực tế đã được một số tiền thưởng
(premium). Trước khi đúc lại tiền vàng ở Anh gần đây, tiền kim loại Pháp
bị mòn qua sử dụng ít hơn so với tiền Anh và có thể chỉ kém độ 2 hoặc 3%
