của một thành phố mẹ. Không có gì đơn giản và rõ ràng hơn là một thuộc
địa như vậy có những quyền hạn độc lập và lợi ích riêng của nó.
La Mã, cũng giống như các nước cộng hòa cổ xưa khác, đầu tiên được
thành lập dưa trên cơ sở một đạo luật về ruộng đất mà qua đó đất đai trong
cộng đồng được phân chia theo một tỷ lệ nào đó cho các công dân hợp
thành nhà nước. Quá trình diễn biến các hoạt động của xã hội loài người
thông qua các cuộc hôn nhân, thừa kế và tước đoạt lẫn nhau tất đã làm xáo
trộn sự phân chia ruộng đất lúc ban đầu và đã chuyển quyền sở hữu ruộng
đất của nhiều gia đình vào tay một người. Để chấn chỉnh lại tình hình lộn
xộn này, một đạo luật đã được ban hành nhằm hạn chế số lượng đất đai mà
mỗi một công dân có quyền chiếm hữu không vượt quá 500 Jugera, khoảng
350 mẫu Anh (khoảng 0,4 hecta một mẫu).
Tuy đạo luật đó vẫn được thi hành, không bị bỏ rơi hay lãng quên,
nhưng tình trạng sở hữu không đều nhau về ruộng đất vẫn cứ tăng lên. Phần
lớn các công dân trở thành những người không có ruộng đất mà không có
đất thì các luật lệ và tập tục thời bấy giờ làm cho một người tự do khó có
thể giữ được quyền độc lập của mình. Vào thời kỳ hiện nay, mặc dù một
người nghèo không có ruộng đất riêng, nếu có chút ít vốn liếng, anh ta vẫn
có thể canh tác ruộng đất của một người khác hoặc có thể buôn bán nhỏ, và
nếu như anh ta không có vốn thì vẫn có thể tìm được một công việc làm
như một người lao động nông nghiệp hay thợ thủ công chẳng hạn. Nhưng
đối với người La Mã cổ xưa, ruộng đất của người giàu có là do nô lệ đảm
nhiệm và làm việc dưới sự cai quản của một đốc công cũng là nô lệ, cho
nên một người nghèo có rất ít may mắn trở thành một người lao động nông
nghiệp hay một nông dân. Mọi ngành nghề và sản xuất công nghệ đều do
người nô lệ đảm nhiệm để làm giàu cho các chủ nô mà sự giàu sang tiền
của và quyền lực của họ làm cho những người tự do khó có thể cạnh tranh
nổi với họ được. Các công dân không có ruộng đất cũng khó có phương
tiện sinh sống nào khác trừ tiền thưởng của các ứng cử viên tại các cuộc
bầu cử được tiến hành hàng năm. Các vị đại biểu do dân chúng bầu ra khi
muốn cổ vũ người dân thường chống lại những người giàu có và những nhà
quyền quý có thế lực, thì thường nhồi vào đầu óc họ hình ảnh của việc phân
