Cách sử dụng vốn có lợi nhất đối với nước có vốn là cách mà tạo ra
được số lượng lao động sản xuất nhiều nhất sản phẩm hàng năm của đất đai
và lao động ở nước đó. Nhưng số lượng lao động sản xuất mà số vốn của
ngành ngoại thương buôn bán hàng tiêu dùng có thể kham được, lại hoàn
tàn tỷ lệ với tần số thu nhập của ngành đó. Chẳng hạn, số vốn một nghìn
bảng Anh đem lại thu nhập đều đặn một lần trong năm, thì số vốn đó có thể
thường xuyên đảm bảo công việc cho một số lượng lao động sản xuất mà
một nghìn bảng Anh có thể chu cấp trong một năm. Nếu số vốn đem lại thu
nhập hai hoặc ba lần trong một năm thì nó có thể thường xuyên đảm bảo
công việc cho một số lượng lao động sản xuất mà hai hoặc ba nghìn bảng
Anh có thể chu cấp trong một năm. Vì lẽ đó, buôn bán hàng tiêu dùng với
nước láng giềng nói chung có lợi hơn so với nước ở xa, và buôn bán trực
tiếp nói chung có lợi hơn buôn bán vòng vèo.
Nhưng khi sử dụng vốn của nước Anh, thì độc quyền buôn bán với
thuộc địa trong mọi trường hợp buộc một phần vốn phải chuyển từ buôn
bán với nước láng giềng sang buôn bán với nước ở xa, và trong nhiều
trường hợp phải chuyển từ buôn bán trực tiếp sang buôn bán vòng vèo.
Trước hết, độc quyền buôn bán với thuộc địa trong mọi trường hợp
buộc một phần vốn của nước Anh phải chuyển từ buôn bán hàng tiêu dùng
với nước láng giềng sang buôn bán với nước ở xa.
Trong mọi trường hợp, độc quyền này buộc phải chuyển một phần vốn
từ buôn bán với Châu Âu và các nước xung quanh Địa Trung Hải sang
buôn bán với các khu vực này rõ ràng là ít hơn, không những vì khoảng
cách xa hơn, mà còn vì những hoàn cảnh đặc biệt của các nước đó. Thuộc
địa mới bao giờ cũng thiếu vốn. Vì thế họ phải vay vốn của nước mẹ càng
nhiều càng tốt, và luôn luôn nợ nước mẹ. Cách phổ biến nhất mà dân định
cư ở thuộc địa thường vay nợ không phải là vay theo giao kèo của người
giàu ở nước mẹ, mà là dây dưa nợ với các bạn hàng của họ ở nước mẹ. Các
bạn hàng này cung cấp cho họ các loại hàng từ Châu Âu. Thu nhập của họ
thường là không vượt quá một phần ba số tiền họ mắc nợ. Tổng số vốn mà
các bạn hàng ứng trước cho họ, ít khi trở lại nước Anh sớm hơn 3 và đôi
khi không sớm hơn 4 hoặc 5 năm. Thu nhập từ buôn bán với Châu Mỹ (và
